اشعار مدحی یکی از موارد محل نزاع در غزلیات حافظ است. برخی محققان، مدیحهگویی این شاعر را منکر شده و ابیات مدحی را افزوده ی کاتبان شمردهاند. برخی نیز برای حفظ قداست شاعر، ابیات و غزلهای مدحی وی را تأویل و توجیه کردهاند. بررسی دیدگاههای محققان و تطبیق آن با غزلیات حافظ، نشان میدهد سبب اصلی دیدگاه انکاری یا تأویلی به غزلهای مدحی حافظ دو چیز است: تصور عدم انسجام در ساختار غزل و بیتوجهی به معنی ثانوی ابیات، بدین صورت که هر بیت را مستقل فرض کرده آنگاه گزارههای خبری یا انشایی هر بیت را در معنی واقعی آن تصوّر کردهاند. با توجه به اینکه معدودی غزلها از آغاز به مدح پرداختهاند و موارد دیگر با طرح یا مقدمهای نظیر تشبیب و تغزل قصاید همراه است، غزلهای مدحی حافظ را به دو دسته با طرح و تمهید یا بدون طرح و تمهید تقسیم کردهایم، معانی ثانوی جملات را نیز ذیل هر یک طبقهبندی نمودهایم. حاصل سخن آنکه معنی ثانوی جملات و هماهنگی آن با ساختار کلی غزل، بیانگر آن است که غزل مدحی حافظ، ساختار منظم و هدفمندی دارد و وجود اشعار مدحی در دیوان، نه تنها از عظمت و حرمت شاعر نمیکاهد، بلکه با تبیین ارزش هنری این اشعار، درک بهتری از رندی وی به دست میآید.
محمد مکری ( 1305- 1386 شمسی ) نویسنده، شاعر، محقق، زبان شناس و سیاستمدار معاصر ایرانی است. وی از آغاز جوانی و پس از آن هر زمان که فرصت و انگیزه ای وجود داشت، شعر می سرود. بسیاری از این اشعار، طی سالیان در مجلات و مجموعه های ادبی با تخلص کیوان و مکری چاپ شده اند. کتاب حاضر که با یادداشت های کوتاه و پیشگفتاری به قلم دکتر محمد مکری آغاز می شود، در ده بخش با عناوین: نخستین سروده ها، تغزلات و طبع آزمایی ها و ...، سروده های پراکنده، در جستجوی تغزل و بیان نو در شعر سنتی، نمونه هایی از ترجمه های منظوم از مطبوعات خارجی، وطنیات، ( قصاید، غزلیات، قطعات )، منتخبی دیگر از مطبوعات پراکنده، الطاف منظوم و فهرست بخشی از تالیفات تدوین شده است. این کتاب در سال 1370 به کوشش امیر سیف الدین مکری و توسط انتشارات زیگفرید پاریس در دسترس علاقمندان قرار گرفت.
محمود غنی زاده سلماسی (1258-1313 شمسی ) نویسنده، شاعر، مترجم، سیاستمدار، روزنامه نگار و از پیشتازان مشروطیت ایران بود. غنی زاده که در جوانی مقالاتی برای روزنامه حبلالمتین کلکته ارسال می کرد، با عبدالرحیم طالبوف نیز آشنایی و دوستی داشت. وی از طرفداران شعر و ادبیات کلاسیک بود و به نقد اشعار و گفتار نوگرا می پرداخت. میرزا محمود غنی زاده اشعار کمی پرداخته است که اغلب در جای معینی یادداشت نمی شدند و در مجالس دوستانه از حفظ قرائت می شدند. اغلب آثار منظوم کتاب پیش رو به همت فرزند شاعر از جراید و مجلات فارسی خارج از کشور گردآوری شده و انتهای آن با اشعاری در سوگ غنی زاده آراسته شده است. این کتاب در سال 1332 توسط کتابفروشی معرفت در دسترس علاقمندان قرار گرفت.
سنتی ژرف و پایدار هست که انسان امیدوار است کسی بیاید و او را از محنتها نجات بخشد. این فرد قهرمان آرمانی است. ویژگیهایی که به قهرمان آرمانی نسبت داده میشود متأثر است از آنچه انسان در آیینها و اسطورههایش درباره نمونه نخستین انسان میاندیشیده است و در پرتو آن آیین، راز آفرینش را تبیین میکرده است. در این کتاب با توجه به کارکردهای نخستین انسان، چگونگی و علت تغییر و تحول پیش نمونه نخستین انسان به نخستین شاه بررسی شده، آنگاه با توجه به علت پیوند قهرمان با نخستین آفریده، جابجایی اسطوره نخستین آفریده با قهرمان نجاتبخش توضیح داده شده است. ضمن اشاره به کسانی چون کیخسرو، طهمورث، جمشید، کیومرث و سیاوش که دارای ویژگیهای نخستین انسان و نخستین شاه هستند، به مسئله نجاتبخشی و قهرمانی آرمانی آنها نیز استناد شده و همچنین برای اثبات آیینی بودن این مسئله به نمونههایی از آن در قالب داستان سیمرغ، ققنوس و سگ آبی اشاره شده است.
«هاويه» نخستين مجموعه داستان كوتاه ابوتراب خسروي است. به منظور دريافت شيوه نويسنده و تحليل داستانها، به کمک روش ساختارگرايي تودوروف پس از استخراج پيرفتها، ژرف ساخت داستانها را تحليل کردهايم. ژرف ساخت اين مجموعه مبتني بر مبارزه با زمان و مظاهر آن است. بررسي ساختار روايتها نشان ميدهد نويسنده آگاهانه در پي آن است که ژرف ساخت را در شيوه و ساختار روايتها نيز بازتاب دهد و ميان روايت و ژرف ساخت تا حد ممکن تناسب ايجاد کند؛ در روايتهاي ساده و تک محور که ترکيب پي رفتها زنجيرهاي است نويسنده به کمک عناصر ديگر نظير ايجاد شک و تعليق، ژرف ساخت مبارزه با زمان را بازتاب ميدهد و در مواردي که ترکيب پيرفتها تناوبي است با ايجاد حالتي دوري، ژرف ساخت مذکور را همخوان ميسازد. فقط داستان «هاويه آخر» داراي روايتي چندمحور است و روايتي واحد به چند شکل تکرار شده تا با اين تکرار، ژرف ساخت مقابله با زمان به منظور براندازي يا بياعتبار کردن آن تداوم يابد.