تأمل در متن سامنامه و نشانههايي که در دو داستان فرعي آن ديده میشود، انتقال و تبديل بخشي از اساطير هند را به اين متن حماسي آشکار میکند. اساطير هندي موجود در سامنامه، در متوني از متون هندي ديده میشوند که اولين ترجمههاي در دسترس آنها به عربي و فارسي، کتاب ماللهند ابوريحان بيروني است و سپس در سطح وسيعتر آثاري که از طريق نهضت ترجمه در دوره حکومت تيموريان هند و اوائل دوره صفويه به فارسي برگردانده شدهاند، لذا احتمال قريب به يقين آن است که از طريق اين ترجمهها وارد متون حماسي فارسي شده باشند. اين تحقيق نشان میدهد: اولا نحوه يادکرد و نظم اين اسطورهها در سامنامه، با نوشته ابوريحان متفاوت است. ثانيا سراينده از متن آنها کم اطلاع بوده است و از اين برمیآيد که جامعه مخاطب نيز از اين اسطورهها اطلاعي نداشته و خالي الذهن بوده است. همچنين با توجه به زمان انتقال اين مضامين از هند به ايران میتوان گفت که تاريخ سرايش اين منظومه، اگر سروده يک نفر باشد، زودتر از زمان حکومت جلال الدين اکبر در هند نمیتواند باشد و اگر سروده چند نفر باشد، حداقل آن بخشهايي که نام و اشکال اين اسطورهها در آنها حضور دارد، مربوط به دوره ياد شده است.
جیدو کریشنامورتی معروف به «خداوند پرنیان»، متفکر و نویسندهی بزرگ اهل هندوستان است. او کسی است که خود را هرگز معلم و مربی نمیدانست. تنها رسالت مورتی در زندگی جستجوی حقیقت و ماهیت واقعی انسان بود. کریشنا در طول زندگی خود، آثار زیادی در زمینههای مختلف انسانشناسی و روانشناسی نوشته است. او در این کتاب به زندگی و سرگذشت راما از اساطیر هندی پرداخته است.
خواجوی کرمانی از شاعران بزرگ ایران در سده هشتم هجری است که افزون بر غزلگویی و قصیدهپردازی به خمسهسرایی نیز پرداخته است و مثنوی ششمی نیز بدو منسوب است که «سامنامه» نام دارد و در وصف دلاوریها و ماجراهای عاشقانه و دلیرانه سام نریمان نیای رستم جهان پهلوان است. وجود این مثنویها در کنار دیوان مفصل وی که به «صنایع الکمال» مشهور است، بدین شاعر کرمانی چهرهای پرکار و مبتکر عرضه میدارد و نام وی را در کنار بزرگان شعر فارسی و مقلدان مثنویسرایانی بزرگ چون فردوسی و نظامی و سنایی مینشاند. این کتاب گزیده «سامنامه» خواجوی کرمانی است که به مناسبت کنگره جهانی بزرگداشت خواجوی کرمانی در سال 1370 انتشار یافته است.
شاید زبان فخیم و استوار ناصرخسرو همراه با لحن جدی و نصیحتبار او برای نسل امروز جلوه چندانی نداشته باشد و نتواند به اصطلاح گفتمانی برقرار کند. در حالی که آثار پرشمار و عمیق او بخشی از تاریخ پربار فرهنگ ایرانی ـ اسلامی است و اشعار او هنوز در دانشگاه تدریس میشود. بنابراین لازم است بیش از پیش با رویکردهای علمی به آثار او توجه شود. نخستین گام در این جهت تهیه فرهنگی از لغات دیوان ناصر خسرو است تا دانشجویان را در خواندن اشعار او رغبت بیفزاید و این کتاب بدین منظور فراهم شده است. مقصود از «واژههای ترکیبی» که در عنوان اصلی این فرهنگ به کار رفته، آن است که از بیش از یک تکواژ اعم از مشتق، مرکب، مشتق مرکب و عبارتهای کنایی ساخته شده باشد. شیوه تدوین این فرهنگ بدین صورت است که نخست مدخل یا خود لغت یا واژه ترکیب به شکل پررنگتر از توضیحات درج شده و سپس تلفظ آن با آوانگاری نشان داده شده است. آنگاه معنای اصلی مدخل آمده و بعد از آن بلافاصله بیت موردنظر درج شده است.
لازمه حیات جسمانی آدمی خوردن است و آن شرط زندگی همه موجودات زنده کره خاکی است. اما فرق در آن است که آدمی میخورد تا زنده بماند و دیگر موجودات حیه زنده میمانند تا بخورند. براین معنی در ادیان بیش از همه به تأکید سخن گفته شده است. تعلیمات عرفانی اسلام سالک را از توجه غالب بر احتیاجات جسمانی و حطام دنیوی باز میدارد و به عنایت تام به مایده روحانی سوق میدهد. در آن آموزههای عیسی روح در مقابل خرتن علم میشود.