شيوه پردازش نمادها و شخصيتها ـ دو عنصر داستاني برجسته ـ در مثنوي معنوي، از تاثيرپذيري مولانا از باورهايش در مورد انسان سرچشمه گرفته است. در اين جستار کوشش بر آن است که برخي جنبههاي رمزآميز مثنوي معنوي، با بهرهگيري از مفاهيم روانشناسي و اسطورهاي نمايان گردند. در اين راستا مفاهيم روانشناسي داستان «روميان و چينيان» در ارتباط با نظريههاي ناخودآگاه فردي فرويد، ناخودآگاه جمعي و کهنالگوي خويشتن يونگ و عقدههاي رواني يونگ و آدلر مورد تحليل قرار گرفتهاند که برخي از آنها نيز با توجه به مفاهيم عرفاني و اسطورهاي واکاوي شدهاند. نظريههاي يونگ در اين داستان در مورد کشف و شهود، باورهاي جمعي و کهنالگوها، نمود بيشتري نسبت به نظريههاي فرويد و آدلر داشتهاند.
این کتاب دربرگیرنده منتخبی است از بهترین غزلها و رباعیهای حضرت مولانا به همراه ترجمه و تفسیر برخی کلمات و اصطلاحات تصوف اسلامی که با نسخه دیوان کبیر مصحح شادروان فروزانفر مقابله و تکمیل شده است. در مقدمه مفصل کتاب درباره مولانا و شمس و حیات مولانا مطالبی ارائه شده است.
این کتاب در سه بخش به بررسی جبر و اختیار در آثار شاعران پرداخته است. ابتدا در بخش اول به بررسی مسئله جبر و اختیار در شاعران قبل از مولوی از قبیل فردوسی، ناصرخسرو، خیام، انوری و سعدی پرداخته شده، در بخش دوم در اشعار مولوی این بحث صورت گرفته و در بخش سوم در اشعار شاعران بعد از مولوی از قبیل شیخ محمود شبستری، ابن یمین و حافظ این تحقیق انجام شده است.
تاریخ بیهقی یکی از استوانههای نثر فارسی و یکی از جریانهای بزرگ تاریخ ایران است. جملات کوتاه و مفید کشف ظرفیت و توان فعل در زبان فارسی، دریافت این نکته که نیروی انتقال بیشتر در فعل جمله است، همچنین گزینش و انتخاب هنری واژه هادر محور هم نشینی کلام، آفرینش ساختاری نوین از واژهها بر اساس فرآیند قاعدهافزایی و قاعدهکاهی، همه و همه بیهقی را در پیوند با مخاطب بیش از نویسندگان دیگر موفق ساخته و اثر او را به سوی جاودانگی کشانده است. غایت این مقاله آن است که از دیدگاه زیباشناسی برخی از نکتههای هنری و بلاغی، تاریخ بیهقی از نظر گذرانده شود.
«اقتباس ادبي» شيوهاي امروزي است براي بازآفريني رمان، داستان، رويدادهاي برجسته كتابهاي تاريخي و حماسههاي منظوم و منثور در حوزه تئاتر و به ويژه سينما. ادبيات فارسي سرشار از رويدادهاي دراماتيک است. روايتهاي كمنظيري در شاهنامه، خمسه نظامي، مثنوي معنوي، تاريخ بيهقي و ... وجود دارد كه قابليتهاي نمايشي را براي «اقتباس ادبي» در خود دارند. ميتوان با بهرهگيري از ظرفيتها و اقبال عمومي نسبت به «هنرهاي نو» گوشههايي از توانمنديهاي ادب فارسي را به مخاطبان امروز نشان داد. در اين مقاله به بررسي قابليتهاي نمايشي داستان حسنك وزير پرداخته شده است و ساختار قصه بر اساس مهمترين عوامل يك اثر دراماتيك، بررسي و جنبههاي هنري آن از منظر درام و ساختمان نمايش روشن شده است.