اين جستار به تحليل و بررسي تأملات مرگانديشانه در متون مهم منثور صوفيانه تا قرن پنجم هجري ميپردازد. پژوهش حاضر نشان ميدهد که مرگانديشي در متون عرفاني قرن پنجم هجري در مقايسه با متون عرفاني سدههاي پيش از آن بسامد بيشتري دارد. اين نکته ميتواند نشاندهنده عمق و اصالت تجربههاي صوفيان و عارفان و اراده معطوف به مرگ در وجود آنان باشد. سويه ديگر اين بررسي نشان ميدهد که در آثار صوفيان اهل قبض که متصف به مقام خوف بودند، مرگ هراسي نمود بيشتري دارد، ولي در آثار صوفيان اهل بسط و سکر، پديده مرگدوستي بيشتر تجلي يافته است.
عرفان و تصوف ریشه و منشاء بسیار قدیمی در ایران دارد و با تشیع سازش و نزدیکی زیاد پیدا کرده و به تدریج و مرور زمان در بین افراد اکثر طبقات و قشرهای اجتماع ایران رخنه و نفوذ کرده مریدان و خاکساران و سرسپردگانی در هر گوشه و کنار دارد. تعداد و شمار پیران و مشایخ صوفیه و رهبران طریقت نیز زیاد و مورد احترام خرد و کلان در هر عصر و زمان بوده اند. در این مجلد به ذکر نام و حال هجده تن از عرفا و صوفیان خدمتگذار ایران پرداخته شده است و به ذکر نام و نشان و هنگام زیست آنان اکتفا شده شمه ای نیز از رشحات فکری و آثار قلمی آنان نقل شده است تا خوانندگان بطرز اندیشه و تفکر آنان پی برده و به تعالیم اخلاقی و راه و روششان آشنایی کمی پیدا کنند. این کتاب شامل هجده فصل است و هر فصلی مخصوص معرفی پیری از پیران طریقت ایران است.
داستانهای سرزمین صوفیان کتابی است که درباره زندگی و آثار شش عارف نامی ایران (حلاج، ابوسعید ابوالخیر، عطار، نظامی، مولوی و جامی) به شکل چکیده و با زبانی شیرین به خامه یک بانوی فاضل و محقق ایرانی به زبان انگلیسی در آمریکا نشر یافته است. داستانهای کتاب به شیوه امروزی و دور از اصطلاحات و مفاهیم دشوار صوفیانه بیان شده است و در عین حال خواننده را با تصوف و عرفان مشرق زمین آشنا می سازد...
امروزه به لطف پيشرفت مطالعات ساختارگرا و نظريههاي روايتشناسي، امکان بازشناسي گونههاي مختلف روايي به شکل دقيقتري فراهم آمده است. شناخت قوانين روايي حاکم بر هر يک از گونهها و تفاوتهاي ساختاري ميان آنها، به درک بهتر تمايزهاي ميان ژانرهاي گوناگون کلام کمک شاياني خواهد کرد. «حماسه» گونهاي است که بر اثر تکامل جنبههايي از روايت اسطورهاي به وجود آمده است. هدف ما در اين جستار، هم سنجي يک روايت اسطورهاي مشخص (در اوستا و متون پهلوي) با ساخت همان روايت در شاهنامه است. مقصود از چنين مقايسهاي، بررسي اين مساله است که ساخت اين روايت اسطورهاي پس از انتقال و بازسرايي در شاهنامه، چه تفاوتهايي کرده است. با وجود شباهت برخي رئوس اصلي داستان جمشيد در اسطوره و حماسه، تفاوتهاي مهمي نيز ميان اين دو وجود دارد که در اين مقاله تلاش ميکنيم به بررسي برخي از آنها بپردازيم.
تشبیه یکی از بارزترین و بنیادیترین شیوههای بیانی است که نفش عمدهای در خیالانگیزی و تأثیر کلام شاعران داشته است. در این مقاله به شیوه توصیفی ـ تحلیلی و تطبیقی تشبیهات موجود در ادبیات حکمی بوستان و سرودههای حکمی متنبی از وجوه مختلف: طرفین تشبیه، حسی و عقلیبودن، مفرد و مرکببودن، وجه شبه و بررسی گردیده و تحلیلی آماری از آنها ارایه شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که هر جند سعدی و متنبی از انواع تشبیه از جمله مفرد، مرکب، مطلق، مضمر، بلیغ و مؤکد بهره گرفتهاند؛ اما در کاربرد تشبیه به لحاظ آماری با یکدیگر تفاوتهایی دارند. از دیگر نتایح تحقیق این است که تشبیهات سعدی در بیشتر موارد مفرد، بلیغ، واضح و بدون تعقید است؛ اما گرایش متنبی به تشبیهات ضمنی، مقید یا مرکب، معقد و غیرصریح بیشتر است.