این کتاب دربردارنده هفت مقاله در حوزه حافظشناسی و حافظپژوهی است که برخی از آنها به بهانه نفد و بررسی چند اثر حافظپژوهانه و همه آنها به قصد آشکارگری و ابهامزدایی برخی از ابعاد ذهنی و بیشتر زبانی خواجه شعر فارسی سامان یافتهاند. فهرست مقالات به ترتیب عبارتند از: آن تلخوش، با حافظنامه، حاشیه بر شرح هروی، داوری ادبی، شرحی بر بیتی از حافظ، گلگشتی در آینه جام و گامی در تصحیح غزلهای حافظ.
مجموع مقالات پیرامون ادبیات و شعر نوشته برترین ادیبان و شعرا و نویسندگان معاصر که توسط زنده یاد ابراهیم زال زاده بنیانگذار و مدیر نشر ابتکار و بامداد گردآوری شده است: مجموعه مقالاتی از صفدر تقی زاده داریوش آشوری نجف دریابندری باقر پرهام احمد شاملو هوشنگ گلشیری م. آزاد احمد کسیلا فیروز شیروانلو مهدی اخوان ثالث سیمین بهبهانی ع. پاشایی و... فهرست: موسیقی زبان، عکس های یک شاعر، زیبایی چیست؟، نگاهی به ادبیات امروز آمریکای لاتین، جهان سوم در تکاپوی جهانی، یادی از بهرام صادقی، نگاهی به سه کتاب رضا براهنی و ...
تاریخ بشر آئینه یک سلسله مبارزه هایی است که بین طبقات مردم برقرار است و این مبارزه ها تا غلبه حق بر باطل ادامه خواهد داشت. مبارزه طبقاتی مظهر و نمایش واقعی حوادث تاریخی است که سر ترقی و تکامل هم در آن نهانست. نبرد دائمی خوبی و بدی، قدرت و حق، فقر و غنا، سرمایه و کار، تقدم و تجدد، ارتجاع و آزادی، فداکاری و خودپرستی، ظلم و عدالت و بالاخره مبارزه نور و ظلمت و یا یزدان و اهریمن است که حوادث و وقایع تاریخی را بوجود آورده است و بدون این نبرد زندگی هدف واقعی ندارد. تصدیق حالت حاضره و تسلیم در برابر سلطه و قدرت زندگی را همان اندازه فاقد روح و معنی خواهد ساخت که کسی وارد جنگ تن به تن بشود بدون اینکه کینه ای در دل داشته باشد و یا تن به زناشویی دهد درحالیکه فاقد عشق و محبت نسبت به همسر خود باشد. یکی از مظاهر حساس و جلوه های مشخص مبارزه های طبقاتی مبارزه ایست که در طول تاریخ بردگان با اربابان نموده اند و پرده های دلگداز و در عین حال لذت بخشی در صحنه اجتماع به وجود آورده اند. بردگی دوره مشخصی در تاریخ اجتماعی هریک از ملت ها گذرانده و خود یکی از دوره های فعالیت اقتصادی بشر است. تمام ملت ها "دوران اقتصاد بردگی" و یا دوره مبارزه بر علیه بردگی را در زمان واحدی نگذرانده اند و در تمام ملت ها هم بردگی حالت مشخص اقتصادی نبوده بلکه بطوری که در این مقاله ها دیده خواهد شد رژیم اقتصادی بردگی در بعضی از کشورها مانند یونان و روم با ظهور فئودالیسم از بین رفته و در پاره از ممالک دیگر مانند آمریکا و روسیه تا یک قرن پیش وجود داشته و در پاره کشورها مانند ایران از بردگان در فعالیت خاص اقتصادی یعنی تولید استفاده نمی کردند.
ایهام ظریفترین و رازناکترین شگرد شاعرانهای است که شاعران ظریفکار و هنرور با بهکارگیری آن هنریترین و پروردهترین سرودههای خویش را پرداخته و از آن برای ساخت و پرداخت سخنانی شبکهوار، رازناک و تودرتو و به همین دلیل شگفتیآمیز و ذهنانگیز بهرهها گرفتهاند، بیشترینه ادیبان و سخنسنجان نیز بر اینکه ایهام بدیعترین آرایه بدیعی و شیرینترین شیوه شاعری است، معترف شدهاند و رازناکی و فرازمندی آن را پذیرفتهاند. در این کتاب نخست ایهام با دیدی ژرفکاوانه بررسی شده و آنگاه دیوان حافظ ـ خوشایهامترین دفتر شعری فارسی ـ بررسی شده و نمونههایی از جادوکاریها و هنرورزیهای خواجه شعر فارسی در شیوه ایهامپردازی بیان شده است.
چندی بیش چاپ جدیدی از غزلهای حافظ، به تصحیح ادیب برومند و با شمایلی آراسته و خوش چاپ بر انبوده چاپهای دیوان خواجه شیراز افزوده شد. آنگونه که از مقدمه کتاب برمیآید، مصحح در فراهم آوردن آن به سه مأخذ نظر داشته است: چاپ قزوینی ـ غنی با رمز «ق»، چاپ خانلری با رمز «خ» و دستنوشتهای از قرن نهم به خط پیرحسین کاتب با رمز «پ». مصحح به شیوه تصحیح ذوقی از میان این سه مأخذ، آنچه را به نظرش درستتر و حافظانهتر مینموده است، انتخاب و به گزین کرده است و هر جا ضبط هر سه نسخه را ناروا و غیر حافظانه تشخیص داده، از دیگر نسخههای خطی و چاپی یاری گرفته است (بیشتر چاپها انجوی، پژمان و فرزاد، و نسخهای خطی از قرن چهاردهم مورخ 1304) و به اینگونه و به ادعای خود چاپی از دیوان حافظ فراهم آورده است.