کتابخانه مجازی ادبیات

این وقفنامه در دوران حکومت مظفرالدین شاه قاجار و نیابت تولیت محمد رضا صدیق‏الدوله، توسط معتمد السلطان اسماعیل بن حاجی میرزا حبیب الله مستوفی همدانی با معاونت میرزا عبدالعلی مصحح کتابخانه آستانه فهرست‌برداری و به خط میرزا طاهر طیب مشهدی خادم کشیک ثالث آستانه به صورت یک جلد کتاب 361 صفحه‏ای در ابعاد 17 ضربدر 12 سانتیمتر تهیه و تدوین شده و شامل فهرست 170فقره سند دیوانی و شرعی است.

همایون نامه نام مجموعه‌ای از فرمانها و مناشیر و ترسلاتی است که یکی از نویسندگان و منشیان اوایل قرن نهم هجری آن را بنام خواجه غیاث الدین پیراحمد خوافی تالیف و تدوین کرده است. قصد و نظر مولف در بادی امر فراهم آوردن ترسلاتی در امور مختلف دیوانی و غیر آن بوده تا صالب علمان و مترسلان را بکار آید و بلاغت فزاید و رهنمون و الگویی در راه فراگیری فن ترسل باشد. لیکن گذشته از اینکه این اثر امروز از نظر در دست داشتن مراسلات و مکتوبات اواخر قرن هشتم و اوائل قرن نهم حائز اهمیت و ارزش است و سبک و روش نویسندگی را در مکاتبات دیوانی و جز آن نشان می‌دهد و می‌تواند برای کسانی که در راه سبک شناسی نثر فارسی به تحقیق می‌پردازد و میخواهند سیر نویسندگی را از قرن اول هجری تاکنون مورد بررسی قرار دهند از منابع و ماخذ قابل توجه است، ضمنا از نظر مشتمل بودن بر مکاتبات تاریخی و نشان دادن چگونگی وظایف و مسئولیت های بسیاری از مشاغل و مقامات مملکتی که امور عمومی را بر عهده داشته اند قابل بررسی است و میتوان با غور در آنها از امور مختلف سیاسی و اجتماعی آن دو قرن اطلاعات لازم را بدست آورد.

از ویژگی‌های منحصربه‌فرد سفرنامه ناصرخسرو بر خلاف دیگر سفرنامه‌ها، شروع با حادثه داستانی، برخوردار بودن از زبان روایی ـ ادبی، حکایت‌های دلنشین، دقت و جزئی‌نگری است. اگر چه ساختار کلی قالب سفرنامه با داستان و رمان تفاوت دارد اما سفرنامه ناصرخسرو به دلایل منحصربه‌فرد روایی و ساختاری بیشتر ساختاری شبیه به قصه و داستان دارد تا سفرنامه و گزارش. بسیاری از ویژگی‌های ساختاری داستان، از جمله وضعیت اولیه، نیروی تخریب‌کننده، وضعیت میانی و موقعیت پایانی، ساختار متفاوتی به این سفرنامه داده است. علاوه بر این، گونه‌های روایی خاص این اثر موجب شده است تا مخاطب به آسانی جذب آن گردد. این پژوهش کوششی است برای تبیین ساختار طرح و گونه‌های روایی در سفرنامه ناصرخسرو. بدین منظور از رویکرد روایت‌شناختی نوین ژپ لینت ولت بهره برده‌ایم. نتایج پژوهش حاضر نشان می‌دهد که بر اساس نظریه ژپ لینت ولت ناصرخسرو، برای بیان دیده‌ها و شنیده‌های خود از الگوی روایتی همسان(راوی = کنشگر) و از دو گونه زاویه دید درونی و صفر استفاده نموده است.

اینکه از شیخ بهایی به جز تألیفات متعدّد به زبان عربی، آثاری نیز به زبان فارسی به جا مانده، امری مسلّم است. امّا طیّ گذشت زمان آثار دیگری نیز باشتباه به وی منسوب شده است. این مقاله باختصار به معرّفی این آثار منسوب و بررسی موارد انتساب آنها خواهد پرداخت. آثاری که در این نوشتار مورد بحث قرار گرفته است، عبارتند از: «طوطی نامه»، «نان و پنیر»، «نان و خرما»، «مثنوی شیخ ابوالپشم»، «منظومه در تعبیر رؤیا»، «مثنوی رموز اسم اعظم» و رساله منثور «پند اهل دانش و هوش به زبان گربه و موش».