گرچه سابقه علوم بلاغی در عرب به قبل از اسلام و دوره‌ جاهلی می‌رسد و اسناد و مدارک فراوان دال بر به‌کارگیری‌ آرایش‌های لفظی و معنوی در شعر شاعران و سخن خطیبان و کاهنان‌ این دوره موجود است، اما آغاز شکل‌گیری علوم بلاغی بر مبنای‌ الفاظ و اصطلاحاتی خاص را باید مربوط به بعد از اسلام و اواخر قرن دوم و اوایل قرن سوم دانست. و در این امر از علمای لغت، صرف و نحو، مفسران و متکلمان اولیه به عنوان نخستین‌ ابداع‌کنندگان الفاظ به کار گرفته شده در علم بلاغت باید نام برد. گرچه اینان اغلب این اصطلاحات را به معنای خاص بلاغی و به صورتی که بعدها توسط جاحظ و ابن معتز و دیگران تعریف شد به کار نبرده باشند. آنچه در پی می‌آید، کندوکاوی است نه چندان‌ گسترده در زمینه شکل‌گیری علوم بلاغی در عرب.

منابع مشابه بیشتر ...

663f788a28682.jpg

الفرائد البهیه فی مشکلات الانموذج و شرحه

محمدعلی الخامی الهشترودی

آیات قرآن با فصاحت و بلاغت خاص خود به اندام هر شنونده ای لرزه می افکند. زبان این آئین عربی است، اساسی ترین مدرک و بزرگترین پشتوانه آن قرآن و در مرحله دوم سخنان پیامبر و پیشوایان است و هر دو به زبان عربی است. اصولا ما که به زبان عربی ارزش قائل هستیم به این عنوان است که زبان دینی ما است زبانی که به تصدیق دانشمندان زبان شناس جهان بهترین زبانهاست. پس واضح شد که تعلیم و تعلم اصول و قواعد ادبیات عربی در زندگی ما لزوم و ضرورت دارد. اینک کتابی که در دسترس خوانندگان محترم قرار گرفته در پیرامون همین موضوع نگارش یافته است. این کتاب مشکلات یکی از کتب درسی را به وجه آسان حل و روشن کرده است...

65d741bdf0c77.jpg

بدایه العربیه (دوره صرف و نحو زبان عربی)

محمدتقی کمال

موضوع کتاب بدایه العربیه دوره صرف و نحو زبان عربی برای سال اول دبیرستانهاست که مطابق برنامه جدید وزارت فرهنگ در سال 1334 توسط محمدتقی کمال تالیف شده است

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

5719cc12ebac8.PNG

نجم‌الدين کبري، استادان و شاگردان وي

اکبر شعبانی

مذهب تصوف که ابتدا در بغداد و عراق آشکار گرديد و بزرگاني همچون حسين بن منصور حلاج، جنيد بغدادي و شبلي در اين طريقه ظهور کردند، بعدها بخصوص پس از انقراض غزنويان و روي کار آمدن سلجوقيان، در خراسان فرصت ظهور پيدا کرد، و افرادي چون ابوالحسن خرقاني، شيخ ابوالقاسم قشيري و ابوسعيد ابوالخير در اين طريقه پديد آمدند و به مرور بازار متصوفه گرم شد به گونه‌اي که مقارن حمله مغول، رونق اين طريقه در خراسان کمتر از عراق و شام نبود. مخصوصا با ظهور شيخ نجم‌الدين کبري بنيان‌گذار طريقه کبرويه، جاني تازه در کالبد اين فرقه دميده شد و خراسان و خوارزم، مقصد و ملجا اهل معرفت گرديد و شوريدگاني از بلاد دور و نزديک روي بر آستان شيخ نهادند و پس از تلمذ در محضر نجم الدين به مثابه سفيراني راستين، عهده دار اشاعه تعليمات او در ديگر ممالک شدند. اين جانب در اين نوشته بر آنم پس از معرفي مختصر نجم‌الدين کبري از کساني که به نوعي با او مرتبط بوده‌اند سخن به ميان آورم. برخي سمت استادي داشته و تعداد کثيري نيز به عنوان شاگردان و مريدان شيخ از محضر او کسب فيض کرده‌اند.

شرح حال/تک نگاری پژوهش‌ها/پژوهش‌های عرفانی
مقاله
56a478f45dbf8.PNG

تحلیل بنیادین شعر و شخصیت پروین

اکبر شعبانی

پروین اعتصامی، فرهیخته‌دخت یوسف اعتصام‌الملک آشتیانی، بانوی‌ اول شهر فارسی و از چهره‌های جاویدان ادب ایران‌زمین است، سخنش در عین سادگی، تحسین‌برانگیز است، رسالت و اصالت، دو اصل اجتناب‌ناپذیز او در کار شاعری است، پروین هیچ‌گاه از سر تفنن شعر نمی‌گوید، زبان‌ پخته و بیان سخته خویش را در قالب شیواترین سروده‌ها و به منظور اشاعه ناب‌ترین احساسات بشری به کار گرفته و عمر کوتاه خویش را سخاوتمندانه در راه اعتلای انسان و گسترش انسانیت به پایان رسانده است. در این مقاله، سعی شده بدون هیچ‌گونه پیش‌داوری و اغلب با تکیه به‌ سخن شاعر، بن‌مایه واقعی شعرش شناسایی و به صورتی مستند معرفی‌ گردد. امید که تلاش ناچیز حقیر در تحلیل بنیادین شعر و شخصیت پروین‌ راه‌گشا باشد.

پژوهش‌ها/پژوهش‌ در شعر و شاعران پژوهش‌ها/نقد و نظریه ادبی
مقاله