سال‌های ابری را از گونه «رمان خاطرات» یا «خودزیست‌نامه (autobiography) » به شمار آورده‌اند که از الگوهای رآلیسم بومی و منطقه‌ای (local realism) بهره برده است. به سبب نوع نگاه نویسنده به جامعه و بازنمایی صریح و عریان واقعیّت‌ها، واقع‌گرایی اثر را برگرفته از اصول فکری مکتب سوسیالیسم دانسته‌اند و در نهایت آن را مولود دو مکتب ادبی و سیاسی «رآلیسم» و «سوسیالیسم»، یعنی «رآلیسم سوسیالیستی(socialistic realism) » خوانده‌اند. امّا اصلی‌ترین موضوعی که ـ علاوه بر درون‌مایه فقر و نمادها و نمودهای آن ـ کانون توجّه نویسنده قرار گرفته، پردازش تصویری زنده و طبیعی از زن و زندگی او در جامعه‌ای فقرزده و نظام اقتصادی، سیاسی، فکری و فرهنگیِ بی‌انتظام و فاسد است. نوع نگرش نویسنده به زن و شیوه‌های گوناگون واقعه‌گویی و واقع‌نمایی در سال‌های ابری برای پژوهش مورد توجّه و مطالعه نگارنده قرار گرفت. حاصل بررسی‌ِ سبک و نوع کار نویسنده، مکتب ادبی و فکری وی و شخصیّت‌پردازی زنان در این اثر نشان می‌دهد که با وجود تعدّد اشخاص داستان، شخصیّت‌پردازی زنان، عمقِ بیشتری دارد و ملموس‌تر و باورکردنی‌تر است. نوع نگاه نویسنده به «زن»، «جنسیّت» و «نقش» او در جامعه و خانواده، نگاهی خاص و معنادار است که نه رآلیسم محض است و نه صرفاً برگرفته از مؤلّفه‌های مکتب سوسیالیسم. حضور پررنگ «زن» در متن خاطرات سال‌های ابری از او شخصیّتی خاکستری و گاه تیره می‌نمایاند که یا در پیکار مداوم با تقدیر محتوم خود است یا بر آرزوهای از دست رفته‌اش می‌موید. رآلیسم سال‌های ابری، رآلیسمی چندسویه و چند بُعدی است که بیش از همه از مؤلّفه‌های مکتب ناتورالیسم بهره گرفته است. بنابراین رآلیسمی که درویشیان به کار می‌برد، ترکیبی است و می‌توان آن را «رآلیسم ناتورالیستی» یا به کوتاهی، «ناتوـ رآلیسم (natu-realism) » نامید.

منابع مشابه بیشتر ...

6387794b25ba8.jpg

زن در ایران باستان (سرگذشت و مقام زن در ایران باستان، زناشویی در ایران باستان)

هدایت الله علوی

کتاب زن در ایران باستان که توسط هدایت الله علوی نوشته شده است.و با جلد شومیز منتشر شده است. تحقیق در این مورد ما را همیاری داده است.که پیشینه‌ی نصفی از مردم اجتماع خود را بهتر شناخته ایم و باید دانسته باشیم که زنان ایرانی چطور زندگی کرده اند و سلوک آنان چه طور بوده است. کتاب زن در ایران باستان جایگاه والای زن در ایران باستان حاضر بودن فعال او در همه ی صحنه‌های جامعه و حقوق او داخل خانواده و اجتماع است. و از کودکی تا فوت و از اداره‌ی خانواده تا تکیه دادن بر اریکه‌ی پادشاهی و بازتاب تفکرات ایرانی درمورد زن می باشد.این کتاب شامل دو بخش جداگانه است. بخش نخست سرگذشت و مقام زن در ایران باستان که مطلبی تازه نگارش یافته است و بخش دوم به زناشویی در ایران باستان می پردازد. کتاب در سال 1377 و توسط انتشارات هیرمند منتشر شده است.

58a046a077462.PNG

هم‌پوشانی ناتورالیسم در ادبیات و امپرسیونیسم در هنر

المیرا دادور

رابطه میان ادبیات و سایر هنرها از دیرباز وجود داشته و دارد، اما بررسی این رابطه به گونه‌ای هدفمند و آکادمیک صاحب‌نظران ادبیات تطبیقی را از سال‌های پایانی قرن بیستم به خود مشغول کرده و جایگاه آن در مطالعات میان رشته‌ای است که خود مطالعات نوپایی محسوب می‌شود. در مقاله حاضر، نگارنده با انتخاب یک اثر ادبی و یک تابلوی نقاشی، می‌کوشد تا نشان دهد که چگونه دو اثر ادبی و هنری، از دو مکتب ادبی ـ هنری متفاوت، برای رسیدن به هدفی مشترک و بیانی واحد، قادر به هم پوشانی یکدیگر خواهند بود. یعنی متنی که تصویر می‌شود و تصویری که متن می‌گردد. برای این منظور رمان آسوموار زولا، اثر ناتورالیستی قرن نوزده با تابلوی نقّاشی «اتوکش ها»، اثر اِدگار دُگا، هنرمند امپرسیونیست همان قرن، از دیدگاه نظریه‌پردازان ادبیات تطبیقی، به بحث و بررسی گذاشته خواهد شد.

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

58ad1542634b0.PNG

بینامتنیت و دور باطل: دو مؤلفه پسانوگرا در رمان پیکر فرهاد عباس معروفی

محمد ایرانی

بی‌گمان، هر نویسنده‌ای با شگرد روایی و دستور زبان خاص خود داستانی با شکل جدید پدید می‌آورد. در این راه گاه از الگوهای روایی کلاسیک، مدرن و پسامدرن استفاده می‌کند و گاه نیز با هنجارشکنی، شیوه نوینی را در دنیای داستان ایجاد می‌کند. عباس معروفی با شگرد روایی خاص خود و پیروی از الگوی روایی مدرنی، رمان پیکر فرهاد را نوشته و برخی از مؤلفه‌های پست‌مدرنیسم را در داستانش مورد توجه قرار داده است؛ به گونه‌ای که این مؤلفه‌ها داستان او را به دنیای رمان‌های پست‌مدرن نزدیک می‌کند. پیکر فرهاد رمانی است که از هر گوشه آن صدای متنی به گوش می‌رسد و در بطن هر ماجرایی شخصیتی تاریخی به چشم می‌خورد. نویسنده با چنین تمهیدی بسیاری از سخنان خود را در میان سطور داستان می‌گنجاند و آشکارا احساس خود را به شخصیت‌های تاریخی داستانش نشان می‌دهد. او در بحث بینامتنیت، آنجا که آگاهانهاین مولفه را به کار می‌گیرد، بیشتر به آثار شاعران و نویسندگان دلخواهش نظر دارد. فروغ فرخزاد، احمد شاملو و صادق هدایت و بیش از همه آثار نظامی مورد توجه معروفی هستند. علاوه بر این دو مؤلفه، او اصل عدم قطعیت را ـ که مهم‌ترین ویژگی‌ پسامدرن است ـ در داستان مبنا قرار می‌دهد. در واقع، اساس پیکر فرهاد بر رؤیا، ابهام و تردید است. هیچ چیز در این داستان قطعی نیست. همه حوادث در فضایی خواب‌زده و رویاگونه می‌گذرد و روای داستان روایتگر حوادثی است که هنوز رخ نداده است.

پژوهش‌ها/نقد و نظریه ادبی پژوهش‌ها/پژوهش در ادبیات داستانی
مقاله
57848f6ac12db.PNG

مفهوم دوگانه ترکیب اصطلاحی «از بُنِ دندان»

محمد ایرانی

در بیشتر فرهنگ‌های فارسی؛ اعم از فرهنگ‌های عمومی یا فرهنگ لغات و تعبیرات خاص یک اثر یا واژگان و اصطلاحات یک شاعر و نویسنده حتی در شرح‌هایی که بر برخی از متون کهن نظم و نثر نوشته شده، ترکیب کنایی «از بن دندان» را به معنی «از صمیم دل، از دل و جان، و از روی میل و رغبت» معنی کرده‌اند؛ یعنی در حقیقت تنها به یک وجه از معنای آن توجه داشته‌اند. از آن جا که این مفهوم با توجه به بافت جمله و انسجام معنایی در برخی بیت‌ها و عبارت‌های شرح شده، درست به نظر نمی‌رسید، به بررسی و استخراج نمونه‌هایی مختلف از متون نظم و نثر کهن پرداخته شد. نتیجه حاصل شده از این پژوهش تبیین می‌کند که باید ترکیب‌کنایی مزبور را در عداد «اضداد» زبان فارسی به شمار آورد؛ زیرا در شاهد مثال‌ها و نمونه‌های گردآوری شده برخلاف معنای غالب و رایج این ترکیب ـ با مفهومی متضاد مواجه می‌شویم که از دید فرهنگ‌نویسان و شارحان متون پنهان مانده است. در این کاربرد معنایی دوگانه، ترکیب کنایی «از بن دندان» به مفهوم «انجام کاری از روی اضطرار و ناچاری یا از سر طوع و تسلیم» به کار رفته است. این ترکیب از دید دستوری در حُکم قید واره یا متمم قیدی و گروه حرف اضافه‌ای است.

پژوهش‌ها/پژوهش‌های عمومی ادبی
مقاله