از دیرباز در فرهنگهای گوناگون، تقدّس و رازآمیزبودن عدد هفت به خَلق هفتگانههای بسیاری انجامیده است که بعضی از آنها همسو با یکدیگرند. در این میان، خَلق بعضی از هفتگانهها به منظور دستیابی به اهدافی در راستای اندیشهها و تعالیم پدیدآورندگان آنهاست. عرفا از جمله کسانی هستند که به عدد هفت و جلوههای رمزی آن توجّه ویژه مبذول داشتهاند و در آثارشان میتوان نمونههایی از این هفتگانهها را یافت. نجم رازی نیز از عرفایی است که به این امر علاقه و توجّه ویژه داشته است. وی در طرح نظریّه اطوار دل، به همسویی هفت طور دل و هفت آسمان اشاره میکند و ویژگیهایی را برای هر طور برمیشمارد که با سیّاره همپایه آن در آسمان یکسان است و نشان از آگاهی وی به ویژگیهای سیّارات دارد. از دیدگاه ما هدف نهایی وی از طرح این همسویی، بیان اهمیّت «خودشناسی» در راستای «خداشناسی» است؛ زیرا خدا در درون خود انسان است و هفت آسمانی که باید برای رسیدن به خدا بپیماید، همان آسمانهای دل اوست. انسان عالَم صغیر است و آنچه در عالَم وجود دارد، در انسان نیز وجود دارد. در این نوشته با گذاشتن هر طور دل و سیّاره مرتبط با آن در کنار یکدیگر و بیان ویژگیهای مشابه آنها به تبیین اندیشه و هدف نجم رازی پرداخته شده است. در این راستا، به نورهای رنگی مطرح شده از سوی نجم رازی، که تنها با حواس دل دریافتنی هستند، نیز اشاره خواهد شد. این نورها نشان از جایگاه و مرتبه سالک در پیمودن مسیر خداشناسی دارند.
مولف این کتاب، ذیل سه فصل اطلاعاتی از دین زرتشت طی سه دوره تاریخی به دست داده است .فصل اول، تصویری است از دین زرتشت در دوره پیش از گاتاها مقارن با هزاره قبل از میلاد .در فصل دوم، تاریخ زرتشتی گری از قرن سوم تا نهم میلادی بر اساس کتب پهلوی بازگو شده است .فصل سوم که ((دوران احیا دانش در میان پارسیان)) عنوان گرفته مبحثی است که طی آن مخاطبان با تاریخ دین زرتشت از قرن نوزدهم میلادی به بعد آشنا میشوند.
کتاب حاضر یعنی از جنین تا جنان نوشته استاد فقید و عارف مولانا میر قطب الدین محمد عنقا ملقب به پیر اویسی میباشد . کتاب از جنین تا جنان در برگرفته دو قسمت است. قسمت اول: شامل تحقیق های علمی محمد عنقا راجع به روح و زندگی بعد از مرگ است. همچنین مطالبی چون نیروهای نامرئی، حالات یک محتضر، ارتباط با ارواح و وقایع شگفت انگیز از جلسات روحی و غیره که اهمیت این کتاب را بسیار می افزاید.
در این نوشته تفاوتها و مشترکات بین ادبیات فارسی و اروپایی (بویژه شعر) به صورت اجمالی بررسی خواهد شد. بیتردید هر کدام از وجه این بررسی، نیاز به ذکر شواهد و امثال دارد تا سنجشی مستدل، و قابل قبول باشد. اما با توجه به متنوع بودن زمینههای این مقایسه، در صورت بیان شواهد، این نوشته از حد خود درخواهد گذشت و ای بسا نیاز به تدوین کتابی باشد. از این روی و بنابر ضرورت پرهیز از تطویل (سخن آکنی) از ذکر شواهد به اشارههای کوتاه بسنده خواهد شد.
در اين جستار به دو نکته توجه شده است: نخست، بررسي اوزان و بحوري که رودکي به عنوان آغازگر شعر فارسي آنها را به کار برده است و دوم، خوانش مجدد اشعار شاعر از رهگذر تاملات وزني. در بخش نخست مقاله اين نتيجه به دست آمد که شاعر با تمام بحور و اوزان شعرفارسي آشنا بوده و بيشتر آن اوزان را در سروده هاي خود به کار بسته است و تنها در چند وزن از وي شعري ديده نميشود؛ اين مساله ممکن است سه دليل داشته باشد: يا در آن اوزان نيز شعري سروده که به دست ما نرسيده است چون بخش زيادي از سرودههاي او از بين رفته است؛ يا آن اوزان در روزگار شاعر هنوز ناشناخته و ناآزموده بوده است و يا شاعر خود تمايلي به آن وزنها نشان نداده است. در بخش دوم مقاله، دشواريهاي خوانش شعر رودکي با کمک نظام موسيقيايي شعر فارسي بررسي و مرتفع شده است. در اين راستا نتيجه ديگري نيز حاصل شده و آن تصحيح تعدادي از ابيات ديوان شاعر است.