کتابخانه مجازی ادبیات

این مجموعه شامل تمام شاهنامه است که برای راحتی خوانندگان جوان که به تاریخ و تمدن کشور خود علاقه دارند و می خواهند با شاهنامه آشنا شوند، به نثر ساده برگردانده شده و در سه بخش شامل: 1. بخش اساطیر 2. بخش پهلوانی 3. بخش تاریخی تنظیم شده است. بخش اساطیر از پادشاهی کیومرث شروع شده و تا مرگ فریدون ادامه دارد. بخش پهلوانی از پادشاهی منوچهر و ظهور خاندان سام شروع می شود و تا مرگ رستم و فرزندش فرامرز ادامه دارد و بخش تاریخی که با پادشاهی بهمن فرزند اسفندیار شروع شده تا مرگ یزدگرد و تسلط عربها بر ایران ادامه می یابد.

رستم و سهراب یکی از داستان‌های غم انگیز شاهنامه است و داستان مرگ سهراب جوان را به تصویر می‌کشد که بر اثر جنگ با رستم، به دست پدر کشته می‌شود. سهراب پهلوان افسانه‌ای در شاهنامه است که پدرش رستم و مادرش تهمینه دختر شاه سمنگان است. سهراب با سپاه تورانیان به نبرد ایران آمد و در جنگی تن‌به‌تن با رستم کشته شد، درحالی‌که همدیگر را نمی‌شناختند. تراژدی رستم و سهراب، تراژدی بی‌خبری است. کتاب حاضر شامل این عناوین است: فصل اول: حماسه ها، ساختار حماسه، خصوصیات عمده شعر حماسی فصل دوم: مختصات شاهنامه، دوره اساطیری، دوره پهلوانی، دوره تاریخی، حماسه سرایی پس از فردوسی فصل سوم: اسطوره چیست؟ حماسه و تراژدی، حماسه ها و اساطیر بابلی و سومری، حماسه گیل گمش، مهابهاراتا (حماسه ای از هند)، رامایانا، هومر و ایلیاد و اودیسه، انه اید (حماسه ای از روم)، دیگر حماسه های اروپایی، اعراب و حماسه فصل چهارم: سه دیدگاه بر حماسه رستم و سهراب، 1.دیدگاه استاد منوچهر مرتضوی، 2.دیدگاه استاد زرین کوب، 3.دیدگاه استاد مینوی، متن داستان رستم و سهراب.

این مقاله به معرفی نسخه خطی وندیداد محفوظ در کتابخانه آستان‌ قدس رضوی می‌پردازد. این نسخه که مجموعه‌ای است از وندیداد، ویسپرد، یسنا، ادعیه و نیرنگ‌ها، به جهت برگزاری مراسم یزشن و نیز آموزش‌ دستوران و موبدان نگارش یافته است. این نسخه در دوره زمانی به دست دو کاتب به خط اوستایی، به همراه پهلوی‌ و فارسی، کتابت شده است. بخش اصلی(قدیمی) را بهرام بن مرزبان بن فریدون بن‌ بهرام بن رستم بن بندار بن شهمردان بن دینیار، به دستور بهرام بن کیان بن سرخاب‌ بن رستم زمان در سال 1032 ق کتابت کرده است. این بخش دارای پرنوشت‌هایی(حواشی) است که عمدتا خبر درگذشت موبدان‌ و دستوران را داده است. در دوره صفویه شیوه جدیدی در کتابت بن‌نوشت‌ها معمول‌ شد. به این صورت که افزایه‌ای که کار همان یادگار نوشت را می‌کرد درست در وسط کتاب می‌آوردند. افزایه در این نسخه متنی نسبتا طولانی به پهلوی‌ و شعری بلند به فارسی است و آگاهی‌های مفیدی درباره کتاب به خواننده می‌دهد. بخش نونویس با بخش قدیمی از نظر جنس کاغذ، نوع خط، شیوه نگارش کاتب و نیز شخصی که فرمان کتابت را داده کاملا متفاوت است. این‌ بخش را بامث بن نوشیروان به دستور یکی از موبدان کرمان، به نام خدابخش‌ بن کیخسرو بن مهربان،که کتاب را به جهت وقف بر والدینش خریداری‌ کرده، کتابت کرده است. تاریخ کتابت این بخش به درستی روشن نیست و از قراین پیداست که مربوط به دوره قاجاریه است. این قسمت نیز دارای آغاز نوشت و پایان نوشت (بن‌نوشت) و نیز افزایه‌ای است که در پایان قسمت اول نونویسی شده و در شروع قسمت‌ قدیمی‌آمده است.

مطالعه و بررسي آيينهاي سوگواري در شاهنامه و مقايسه آن با آيين‌هاي سوگواري، كه از ديرباز در مناطقي از ايران برگزار مي‌شده است، نشان مي‌دهد كه ميان روايات داستاني شاهنامه و واقعيت‌هاي تاريخي درباره آيين‌هاي سوگ، شباهت‌هايي هست. در اين مقاله بر آنيم تا با بيان اموري كه در برخي شرايط مرگ در اين دو فضا رخ مي‌دهد، نخست با هشت دليل تاريخي صدق حضور آنها را در ايران باستان يادآور شويم و سپس به بررسي تناقض آنها با قوانين جدي و سختگيرانه مذهبي بپردازيم و در راستاي پي جويي دلايل اين تفاوت‌ها سه پاسخ احتمالي را مطرح سازيم: شمالي ـ شرقي‌بودن روايت‌هايي كه اين سوگواري‌ها در آنها موجود است. تاثير خداينامه‌هاي شاهي بر وقايع مربوط به سوگ در شاهنامه و يادآوري نقش زرتشت در تعديل بسياري از آيين‌ها و از جمله سوگواري‌هاي شديد در ايران باستان.