در جمهوری تاجیکستان، پس از کسب استقلال، آنچنانکه انتظار میرفت، نشریههای تازهای عرض هستی کردند که «استقلال»، «ثمر»، «چرخ گردون»، «جنبش»، «سروش» از جمله آنهاست. تاجیکستان که جامعه نوین بنیاد میکند، نیاز به گفتنها و شنیدنها، پیشنهاد و تحلیل و بررسی ها دارد، تا راهی درست و روشن برگزیده شود. باعث خرسندی است که بیداری مردم، حفظ استقلال کشور، تشویق به تحکیم صلح و آشتی، دعوت به بازسازی، جانبداری از قانونمندی و جامعهمدنی و ... از موضوعات مرکزی همین نشریهها به شمار میآیند.
تا چندی پیش تاریخ ایران باستان مشتمل بر داستانها و وقایعی میشد که قسمت اعظم آن به طور منظوم از طرف شاعر بزرگ ملی ایران فردوسی در کتاب شاهنامه نقل گردیده و در سایر کتب و تألیفات مورخین اسلامی نیز همان وقایع با مقداری کم و زیاد نگاشته شده بود. در جریان ارتباطی که نسلهای کشور در سده گذشته با کشورهای اروپایی پیدا کردند، مطالعه آثار مورخین یونانی درباره ایرانیان باستان موجب ایجاد تحولی در تاریخ ایران شد و اختلافی که در اسامی و مطالب مندرج در کتب مورخین یونانی با روایات ملی باستانی ایران به چشم میخورد، سبب گردید داستانهای باستانی ایران را افسانه پنداشته به کناری نهند و به نوشتههای مورخین یونانی روی آورند. در این کتاب تاریخ باستانی ایران تا خاتمه شاهنشاهی داریوش سوم با تطبیق منابع یونانی بررسی شده است.
این نوشتار شامل گفتگو با غلامرضا اعوانی استاد دانشگاه است که توسط ماریا ناصر صورت گرفته است.
این نوشتار به منظور آشنایی مخاطب با تنی چند از سخنوران تاجیک، زندگی آنها و جایگاهشان در محیط ادبی و اجتماعی به طبع رسیده این مطالب را شامل میشود: نگاهی به ادبیات تاجیک"، "تمکین بخارایی"؛ "علامه عینی و ادبیات فارسی تاجیک"؛ "ارزشمندترین اثر علمی علامه عینی"؛ "فاجعه شاعر"؛ "پیرو، پیرو کیست"؛ "بزرگواری بیهمتا"؛ "مردی از تبار فردوسی"؛ "میرو، میرو، هم سید و هم شکر"؛ "ستاره پامیر"؛ "سراینده چارگوهر"؛ "چهره شیخ عطار در قمل بهمنیار"؛ "پدرود و هزاره دوم... پدرود اسکندر"؛ "شعر فارسی تاجیکی در سال نو"؛ "ادبیات امروزه تاجیک".
این کتاب در دو بخش ابتدا به تعریف شعر و معیارهای تعریف و طرز تصویر شعر پرداخته و آنگاه در بخش دوم انواع شعر را در قالبهای قصیده، رباعی، دوبیتی، مثنوی، قطعه، غزل، مسمط، ترجیعات، مستزاد و فرد بررسی کرده است.