فرهنگنگاری در تاریخ زبان تاجیکی (فارسی) سابقه دیرینه و نمونههای برجسته دارد. فرهنگها و لغتنامههای فراوان، که لغتشناسان و فرهنگنگاران مشهور در دورههای گوناگون تهیه و تألیف کردهاند، گنجینه بیبهای واژگان زبان تاجیکی (فارسی) محسوب گردیده و امروز قالب و شکل و گونههای مختلف کلمهسازی و اصطلاحآفرینی زبان از روی آنها آموخته میشود. در این فرهنگها و لغتنامههای گوناگون، مؤلفان و مرتبان تغییرات و تحولات بخش واژگان زبان و کلمههای نوساخت و تازهایجاد زمان خود را با شرح و تفسیر ثبت کرده و برای نگهداشت و تکمیل به آیندگان میراث ماندهاند.
برای بررسی و شناخت واژه بهتر است به مطالعه و ارزیابی تمامی ابعاد مهم و جنبههای زبانشناختی و کاربردی آن پرداخت و به دنبال تعریف خاصی نبود؛ این رویکرد یکی از اهداف اصلی این کتاب بوده است. یکی دیگر از اهداف عمده کتاب، بررسی فرهنگهای لغت موجود و ارائه معیارهای صحیح و کلی برای تدوین فرهنگ عمومی و فرهنگ یکزبانه فارسی است که بتواند فرهنگ لغت را از یک مجموعه کتاب یک یا چندجلدی نفیس که تنها زینتبخش کتابخانههای شخصی یا عمومی لوکس باشد، مرجعی همهجانبه و کارآمد برای نیازهای گوناگون واژگانی کاربران آن تبدیل کند. بنابراین این کتاب به طرح معیارهای همگانی فرهنگنگاری به طور مبسوط و بهویژه فرهنگ عمومی تکزبانه فارسی مبادرت کرده است.
این کتاب دربرگیرنده پنج نوشتار درباره زبان، ادب و فرهنگ تاجیکستان میباشد. در مقدمه کتاب به اختصار مطالبی در خصوص سرزمین و مردم تاجیک بیان شده و همچنین نگاهی گذرا به تاریخ تاجیکستان انداخته شده است. عناوین نوشتارهای کتاب بدین ترتیب است: نگاه عمومی به ادبیات تاجیکی سده بیستم، سرنوشت فارسی تاجیکی ماوراءالنهر در سده بیستم، از معارفپروری تا به چنگیزپرستی، نوشتههای صدر ضیا و اهمیت تاریخی آنها، صدرالدین عینی روشنگر بزرگ تاجیک.