زبان شیرین فارسی در شبه قاره از دیرباز تاکنون مقام و موقعیت بسزا داشته است. دانشمندان و شخصیتهای علمی و ادبی و عرفانی ایرانی حوزه نفوذی در بین مردمان شبه قاره چه مسلمان و چه غیرمسلمان پیدا کردهاند، برخی گستردگی بیشتر و بعضی کمتر، اما در هر حال در مناسبتی خاص مورد توجه بودهاند. از میان مشاهیر و مفاخر ایرانی سعدی موقعیت نخست را دارا است. و بعد از وی دیگر ایرانیان فرهیخته به خاطر تألیفات و آثارشان مقبولیت یافتهاند. در این گفتار به دو نامآور اشارت مختصرمیشود.
این کتاب دارای چهار فصل و مجموعا دربرگیرنده زندگی و آثار ۲۲۷ نفر از پارسی سرایان قفقاز است. هر فصل به شاعران یک منطقه قفقاز (آران، ارمنستان، داغستان، گرجستان) اختصاص یافته است. نخستین شاعری که زندگی و احوالش در این مجموعه معرفی شده، «ابوالعلای گنجه ای» متوفی به سال ۵۵۴ ه.ق و آخرین آنها، «ناظم ایروانی» متولد سال ۱۳۴۲ ه. ق است. در پایان کتاب نیز فهرست ماخذ و منابع به ترتیب الفبایی تخلص یا نام مولفان آمده است.
( ...وحشي در اشعار خود بيشتر توجّه به روحيّات داشته و بيان احساسات دروني خويش و سينة آتش افروز و دل پرسوز خويش را مينمايد. قصايد وحشي داراي مرتبة بلند است و غزليّات، حكايتي از دل پردرد او. دو مسمّط دلپذير از او به يادگار باقي مانده كه بسيار مشهور است، امّا به حكم انصاف، وحشي بهتر از هر كس توانسته است از نظامي تقليد بنمايد و خلدبرين را كه در مقابل مخزنالاسرار نظامي ساخته، بهتر از سايرين پرداخته است.)
یکی از دانشمندانی که تمام عمر خویش را در معرفی میراث مشترک ایران و هند صرف کرده، دکتر نبی هادی است. مهمترین اثر او با عنوان «فرهنگ ادبی هند و فارسی» در سال 1995 به زبان انگلیسی تألیف و انتشار یافت. نویسنده بعد از ترجمه کتاب نبی هادی، فرهنگنامه زبان و ادبیات فارسی در شبه قاره هند را پدید آورده که بر اساس کتاب استاد نبی هادی است. این فرهنگنامه دارای این ویژگیهاست: مطالب یکدست شده و حشو و زوائد تألیف نبی هادی حذف گردیده است؛ مدخلها در کتاب اصلی بدون مأخذ بود که در این کتاب منابع و مآخذ مطالب استخراج شده است؛ اشکالات و ایرادات موجود در تألیف نبی هادی تصحیح گردیده است؛ مدخلها بر اساس حروف الفبای فارسی و به شیوه دایرةالمعارف تنظیم و نوشته شده است؛ مطالب بسیار موجز و مختصر و کتاب در حد یک فرهنگنامه یکجلدی تنظیم شده است.
در سال 1870 میلادی در لندن دانشمندی توانا که عمر خویش را در راه گسترش زبان و ادبیات فارسی و اردو صرف کرده بود، توانست گلستان سعدی را به فارسی تصحیح و به چاپ برساند و برای آموزش علاقمندان و دوستداران زبان فارسی، فرهنگی از لغات فارسی گلستان را فراهم آورده و به انگلیسی ترجمه و در پایان کتاب درج کند. این دانشمند انگلیسی «جان تامپسون پلاتس» نام دارد. این کتاب دربرگیرنده بخش لغات فارسی گلستان سعدی است.