جناب آقای پرفسور محمد ولیالحق انصاری، استاد بازنشسته فارسی دانشگاه لکهنو، یکی از شعرای معروف اردو زبان است که هم بفارسی شعر سروده و انتخابی از شعر فارسی خود را بنام «شعله ادراک» بچاپ رسانده است. استاد انصاری غالباً تنها شاعر فارسی زبان عصر ما در هند است که شعرهایش مرتب در مجلههای مختلف بچاپ میرسد و انتخاب شعر فارسی او مورد توجه فارسی دوستان هندی و ایرانی قرار گرفته است. استاد انصاری تاریخچههای وفات بیشتر شعرا و دانشمندان ایرانی و هندی را ساخته است که بعضی از آنها نظر به اهمیت تاریخی و فنی در اینجا چاپ میگردد.
این کتاب دارای چهار فصل و مجموعا دربرگیرنده زندگی و آثار ۲۲۷ نفر از پارسی سرایان قفقاز است. هر فصل به شاعران یک منطقه قفقاز (آران، ارمنستان، داغستان، گرجستان) اختصاص یافته است. نخستین شاعری که زندگی و احوالش در این مجموعه معرفی شده، «ابوالعلای گنجه ای» متوفی به سال ۵۵۴ ه.ق و آخرین آنها، «ناظم ایروانی» متولد سال ۱۳۴۲ ه. ق است. در پایان کتاب نیز فهرست ماخذ و منابع به ترتیب الفبایی تخلص یا نام مولفان آمده است.
رستم و اسفندیار برجستهترین، نیکترین و مهمترین پهلوانان شاهنامهاند؛ از اینرو برخورد این دو یل از وزن و حساسیت خاصی برخوردار است. اسفندیار شاهزادهای جوان است، با چشم به تختی که شایستگی آن را دارد. او برخلاف گشتاسب، نه یک موجود آزمند و متزلزل و فریبکار، بلکه دلاور شکستناپذیر و مقدسی اس تکه برای نیکترین دینها و اندیشهها شمشیر زده است. رستم در مقابل او، پهلوان قرون و ابرمردی است که تبلور تکاپو و رنج مردانه یک تبار است. در این کتاب افزون بر مقدمه، سه مقاله پیرامون رستم و اسفندیار و همچنین متن آن از روی نسخه شاهنامه چاپ مسکو آمده است.
شعله ادراک گزیده ای است از اشعار فارسی دکتر محمد ولی الحق انصاری که در سال 1987 توسط انتشارات داده انوار پبلیکیشنس منتشر شده است
سیدی محمد حسین ملقب به جمال الدین در سال 939 ق در شیراز به دنیا آمد و در سال 992 به هندوستان عزیمت کرد. عرفی با اینکه در جوانی از دنیا رفته اما اشعار زیادی به جا مانده است. او در زمان حیات نیز شهرت داشته و اشعار وی بر سر زبانها جاری بوده است. او را یکی از پایه گذاران سبک هندی دانسته اند. از شعر او، این نکته فهمیده می شود که در اواخر عمر دفتر 6000 بیتی او به سرقت رفته و وی پس از چندی خاموشی بار دیگر اشعاری را سروده است. کلیات اشعار این شاعر نامی، بعد از درگذشتش توسط معاصران جمع آوری شده که با توجه به استقبال و کاربرد فراوان شعر او در نزد مردم، کار دشواری بوده است. محمد قاسم سراجا دیوان او را در سال 1033 ق به دستور خانخانان عبدالرحیم، گردآوری کرده وآن را 15000 بیت شمرده است. ناظم تبریزی دیگر معاصر عرفی نیز ابیات او را 14000بیت دانسته که گویی آن را از روی نسخه سراجا تدوین نموده است. محمد ولی الحق انصاری مصحح این دیوان نیز اشعار غیر معروف و نامه های او را از 60 جنگ و بیاض جمع آوری کرده است. همچنین در تصحیح این کتاب از 38 نسخه معتبر هند،ایران، ترکیه و دیگر نقاط استفاده شده است.