با شمس لنگرودی درباره چهار موضوع به گفتوگو پرداختهایم: تعریف شعر در نزد شاملو، آراکائیسم در شعر او، تاثیر شاملو بر شعر معاصر ایران و فرآیند تکوینی شعر شاملو. علاوه بر این موضوعات، در باب مدرنیسم در شعر و شاعری شاملو هم بحث شد. با همین اشاره مختصر به سراغ نظریات شمس لنگرودی میرویم تا از چشم او به جهان شعری شاملو نگاه کنیم.
کتاب حاضر ناظر به کار دو گروه سنت گرا و نوگرا است و با نظر یکسان مولف به آنان فراهم شده است. برنامه ای که در دستور آن از یک طرف از بسیاری شاعران – حتی معاریف آنان – نام برده نشده و از طرف دیگر تاکید شده که حتی الامکان همه جوانب شعر معاصر – از تعریف شعر از نظر قدما تا تاریخ شعر امروز، انواع شعر سنتی و نو، حتی موج نو و مبانی آنها همراه با تحلیل نمونه های مختلف – مورد بحث و فحص قرار گیرد.
در این کتاب به تاریخ نمایش و تئاتر در اصفهان پرداخته شده است. در این کتاب مراحل گوناگون تحول و دگرگونی نمایش از دوره صفویه و تئاتر وارداتی به روش اروپایی که از عصر انقلاب مشروطه آغاز میشود، تا امروز را میتوان در هفت فصل دید. نگرشی به نمایش، پیشگامان تئاتر، گروههای تئاتر اصفهان، از تئاتر و خاطرات، گفتگوها با رضا ارحام صدر، فاضل فاضلی پارسا، محمدرحیم اخوت، و منصور کوشان بخشها و فصول این کتاب را شکل میدهند. در پیوست کتاب نیز فهرست اجراها از سال 1267 تا سال 1378 و همچنین جشنوارهها، همایشها، نام تالارها، سندها و عکسهای مربوط به تئاتر آورده شده است.
از آن جا که اندیشه در اشعار اخیر شمس لنگرودی جایگاه مهم و برجستهای پیدا کرده است، گفت و گو با او به سمت جهانبینی و تفکراتش رفت. البته در این میان، مجه پررنگ دیگر در شعر شمس، یعنی عاشقانگی و تغزل هم از قلم نیفتاد و با او در این باره به پرسش و پاسخ پرداختیم.
پوران فرخزاد، گفت و گو را با شعری از شاملو آغاز میکند: آن سوی ستاره/ من انسانی میخواهم/ انسانی که مرا بگزیند/ انسانی که من او را بگزینم/ انسانی که به دستهای من نگاه کند/ انسانی که به دستهایش نگاه کنم/ انسانی در کنار من/ تا به دستهای انسانها نگاه کنیم. این آغاز، نشان میدهد که فرخزاد قصد دارد بحث را به سمت موضوعی جدید در شعر شاملو ببرد. همین گونه هم میشود و او درباره نقش دست در اشعار شاملو سخن میگوید که تاکنون مورد بررسی قرار نگرفته است. فرخزاد که نویسنده کتابی با عنوان «مسیح مادر» (نشان زن در زندگانی و آثار احمدشاملو) است، در این گفت و گو، زن و دست در شعر شاملو را به شکل توأمان میبیند و به بحث میگذارد. چرا که او کتابی را هم آماده انتشار کرده است که «دستان سخن گوی شاملو» نام دارد و این بار، به تحلیل نقش و جایگاه دست در اشعار شاملو پرداخته است.