کتابخانه مجازی ادبیات

آشنایی با ادبیات گذشته که از طریق تاریخ ادبیات به حیث عالی‌ترین آیینه تمام‌نمای هویت ملی پژوهش می‌گردد، از اهمیت فراوانی برخوردار است. وجود تاریخ ادبی از عالی‌ترین منابع برای شناخت زبان و فرهنگ یک ملت شمرده می‌شود. تاریخ ادبیات معمولا تحول ادبی را در جریان تاریخ مطالعه و بررسی می‌کند که هدف آن مطالعه و تدقیق آثار برتر ادبی است. این کتاب به مطالعه تاریخ ادبیات افغانستان در دوره دوم غزنوی و وضع ادبی دوره‌های سلجوقی، غوری و خوارزمشاهی پرداخته و در لابلای کتاب به تغییر، تحول و نشیب و فرازهای این دوره‌ها پرداخته شده است.

این کتاب دربرگیرنده نوشتارها و مقالاتی درباره ادبیات پارسی دری است. عناوین برخی از نوشتارها بدین ترتیب است: خاستگاه زبان و ادب دری، سه سخن پیرامون استاد رودکی، چند سخن پیرامون حکیم فردوسی، چهار سخن پیرامون حکیم ناصرخسرو قبادیانی، دو سخن درباره چهارمقاله، حکیم نظامی بیدار تَرَک یا بیدار تُرک، خواجه نصیر نظریه‌دانی بی‌نظیر، بررسی و چاپ آثار سعدی در تاجیکستان، خواجه و طرز خواجو و ..... .

ادبیات فارسی دری اساساً در محورها و مراکز دربارهای بزرگ خراسان یا افغانستان رشد و انکشاف کرده است؛ چنان‌که امپراتوران این سرزمین از قبیل صفاریان در سیستان، سامانیان در بلخ و فرارود، غوریان در غور و غرجستان، غزنویان در غزنه و زابلستان و تیموریان در هرات و .... به مثابه پرورندگان اصلی زبان و ادبیات فارسی دری به غنای آن تا بدان‌جا کوشیدند که در اندک زمان پس از سده چهارم هجری در سرزمین‌های مجاور نیز این زبان فراگیر شد. در این کتاب به تاریخ ادبیات این زبان پرداخته شده است.

دستور زبان دری که در گذشته کاملاً به سبک کلاسیک و عنعنی تهیه می‌شد، اخیرا از اینکه بخشی از دانش زبان‌شناسی به حساب آید، موافق به اساسات همین دانش مطالعه و بررسی می‌شود. به همین دلیل این کتاب روی همین اساس مورد مطالعه و تحقیق قرار گرفته است؛ یهنی در آنها موضوعات دستوری زبان دری با نظرداشت پرنسیب‌های زبان‌شناسی تألیف و آماده گردیده است. اینجا دستور زبان دری در دو بخش تدوین شده است: یکی مورتولوژی یا صرف که در آن از مورفیم یا واحدهای لفظی دری و دگرگونی و ساخت آن بحث می‌کند و بخش دوم این دستور را نحو دری شامل می‌شود که در بخش اخیر آن تئوری‌های نحو ارائه شده است.