این کتاب، پژوهشی در خصوص کتیبههای مربوط به عصر اسلامی کاخ داریوش (تچر) در تخت جمیشد است. در آغاز معرفی مختصری از بخشهای مختلف مجموعهی تخت جمشید (پارسه) صورت گرفته، سپس کاخ اختصاص داریوش (تچر) به طور مجزا توصیف و به ویژگیهای معماری آن اشاره شده است. بررسی کتیبههای این کاخ به دو قسمت تقسیم میشود. نخست کتیبههای مربوط به عهد باستان که کتیبههای عصر هخامنشی و دو کتیبه از عصر ساسانی (دورهی شاپور دوم) را شامل میشود. گفتنی است شش کتیبهی عصر هخامنشی به دستور داریوش اول، خشایارشا و اردشیر سوم نقر شدهاند. بخش بعد به سنگنوشتههای عصر اسلامی اختصاص دارد. در این بخش تعداد 67 کتیبهی تاریخدار مربوط به سدههای مختلف و با خط رایج در هر دوره معرفی شده است. همچنین تعداد 9 کتیبهی بدون تاریخ نیز وجود دارد که مشخصات آنها ذکر گردیده است. کهنترین این کتیبهها به سدهی چهارم هجری (مورخ سال 316 ه) و آخرین آنها به دورهی قاجار تعلق دارد. تصاویر بسیاری از کتیبهها به همراه مشخصات ظاهری آنها در کتاب موجود است. همچنین جداولی از کتیبههای دورههای مختلف ضمیمهی مطالب است که از طریق آنها میتوان به تاریخ کتیبه، نام بانی آن یا نام کتیبه، محل دقیق کتیبه و نوع خط آن دست یافت.
ر این کتاب که از سوی "اداره کل میراث فرهنگی استان تهران "انتشار یافته تلاش شده جغرافیای تاریخی و محوطههای باستانی و بناهای تاریخی فرهنگی شهرستان "شمیران "(یکی از فرمانداریهای نه گانه تهران)، شامل "لواسان " و "رودبار قصران "به تفصیل و همراه با عکس معرفی گردد .ابتدای کتاب شامل اطلاعاتی است درباره موقعیت و اهمیت جغرافیایی شمیران، تقسیمات کشوری و فرمانداری شمیران، جغرافیای تاریخی و وجه تسمیه رودبار قصران داخل، کوهها و رودها و راههای رودبار قصران، اقوام ساکن در طبرستان قبل از مهاجرت آریاییها، تاریخ رودبار قصران از دوره آشوریها و مادها و هخامنشیان تا دوره قاجار (به ویژه دوره علویان آل بویه، غزنویان، اسماعیلیان، مرعشیان، چلاویان، جلالیان، تیموریان و آل کیا) .سپس آثار باستانی و تاریخی فرهنگی "دشت لار"، "لواسان بزرگ "و "رودبار قصران"، به ترتیب و تفکیک شهرها و روستاهای آنها معرفی شدهاند که عموما شامل محوطههای باستانی، قلعهها، امامزادهها، کاروانسراها، قبرستانها، رباطها، تپههای باستانی، مساجد و حسینیهها، حمامها، کاخها، مناظر طبیعی، باغها و سایر بناهای باستانی تاریخی است . در پایان کتاب فهرست منابع و فهرست محوطهها و بناهای تاریخی فرهنگی شمیران (لواسان و رودبار قصران)، همچنین نقشه موقعیت جغرافیایی آثار یاد شده (نقشه باستان شناسی) آمده است
جلد پنجم از نامواره دکتر محمود افشار مقاله ها و گفتارهایی است در زمینه های مربوط به تاریخ ایران، قلمرو زبان فارسی، تحقیقات ادبی، مباحث شعر فارسی، مسائل فنی زبان فارسی، عقاید سیاسی دوره قاجار، اسناد تاریخی، وضع فرهنگی و اجتماعی یزد و یادداشتها و اسنادی است که با زندگانی دکتر محمود افشار متناسب است. مقاله ها به ترتیب تاریخ دریافت آنها به چاپ رسیده است.
در این کتاب کلیه بناهای تاریخی و باستانی به ثبت رسیده و پارهای از آثار و ابنیه آذربایجان شرقی که تحت حفاظت قرار گرفته به اندازه موجز همراه با عکس و نقشه معرفی شده است. افزون بر آن به توصیف چهار بنای مجموعه صاحب الامر، بقعه سیدابراهیم و سنگ بسمالله، خلقت پوشان تبریز و مسجد ملارستم مراغه که از لحاظ معماری و هنر، دارای غنا و ارزش فرهنگی میباشند نیز مبادرت شده است. به جز ابنیه تاریخی، در بخش پایانی کتاب فهرست کاملی از کلیه تپههای تاریخی و باستانی به ثبت رسیده در این استان نیز تنظیم و ارائه شده است.
موضوع این کتاب در مورد جغرافیای تاریخی شهر سلطانیه است. کتاب به ماجرای پیدایش سلطانیه، سلطانیه در دوران پادشاهی مغول، تیموریان، صفویه و قاجار، گنبد سلطانیه و در آخر تاثیر معماری سلطانیه در گنبد سانتاماریا دلفیوره میپردازد. مولف کتاب محمدعلی مخلصی است و در سال 1369 توسط خود مولف منتشر شده است