کتابخانه مجازی ادبیات

این کتاب رساله ایست مختصر که در بیان حالات و مقامات شمس الدین حبیب الله و احوال خلفاء ایشان نوشته شده و تالیف شاه غلام علی عبدالله المجددی است. این کتاب در سال 1993 در استانبول توسط مطبعه الحقیقه منتشر شده است

مقامات حریری مشتمل بر مقدار انبوهی از کلام عرب، لغت و مثل می‌باشد. حریری نوشتن مقامات خود را در سال 495 قمری آغاز کرد و به سال 504 قمری به پایان رسانید. جنبه‌های لغوی و ادبی مقامات حریری موجب شد که این کتاب افزون بر کشورهای عربی و ایران در شبه قاره هند و پاکستان همواره به عنوان یک کتاب درسی مورد استفاده قرار گیرد و شرح‌ها و تعلیقات و ترجمه‌ها و فرهنگ‌های لغت برای آن نوشته شود. این فرهنگ یکی از این فرهنگ‌هاست که در سال 1814 میلادی تألیف شده و در پایان ترجمه مقامات حریری آمده است.

نقد ادبی که شاخه‌ای از ادبیات به‌شمار می‌آید، دانشی است که به شرح ارزیابی و داوری پیرامون آثار ادبی می‌پردازد. ادب عربی از دیرباز با نوعی «نقد ادبی» آمیخته بوده است. در این میان «تاریخ ادب قدیم عرب» به جهت داشتن پیشینه‌ای گرانقدر، سرشار از معلومات و دانستنی‌های ادبی و انتقادی است. ابن سلام از راویان و منتقدان قدیم عرب است که با نوشتن کتاب «طبقات الشعراء» تاریخ ادبیات‌نویسی و نقد ادبی را در ادب عربی پایه‌ریزی نمود. او در کتاب خود استفاده از روش طبقه‌بندی، بیان اصل و نسب شاعران، بیان ویژگی‌های اخلاقی و شخصیتی آنان و نقد و بررسی اشعار را مورد توجه قرار داده است. مهمترین نکته در طبقات‌الشعراء، بکارگیری شیوه‌های گوناگون در نقد اشعار است که می‌توان از شیوه‌های زیر نام ببرید: 1. مقایسه شاعر با شاعران هم طبقه او. 2. مقایسه شاعر با شاعران شهر و منطقه او. 3. برتری دادن شاعر بر شاعران یک دوره. 4. برتری دادن شاعر به جهت استفاده نیکو از یک صنعت بلاغی. 5. برتری دادن شاعر به جهت داشتن استعداد شعری. 6. ستودن شاعر به جهت داشتن استعداد شعری. 7. گزینش و برتری دادن قصیده‌ای از شاعر. این روش‌ها گرچه ریشه در نقد ادبی دوره جاهلی و اموی دارد، ولی مورد استقبال منتقدان دوره‌های پس از ابن سلام نیز قرار گرفت و باید اعتراف نمود که برخی از اصول آن، در دوره معاصر همچنان کاربرد بسیاری دارد.

نمايشنامه‌هاي توفيق الحکيم، پدر نمايشنامه‌نويسي عرب، افزون بر اينکه از ژرف‌ترين مضامين انساني برخوردار است، در قالب زيبايي هم نوشته شده است. وي با بهره‌گيري از عناصري مانند گفت و گو، اسطوره، طنز، اقتباس از داستان‌هاي قرآني و آوردن نثري موزون و روان، کوشش کرده است تا نمايشنامه‌هاي خود را به شکلي دلنشين و جذاب ارایه کند. طبعا شناخت بيشتر از سبک ادبي ايشان، مي‌تواند براي دستيابي به فهم بهتر مضامين نمايشنامه‌هاي او به خوانندگان کمک کند. براي آماده‌سازي اين مقاله، نمايشنامه‌هاي توفيق الحکيم مورد مطالعه قرار گرفت، سپس ويژگي‌هاي سبک‌شناسي هريک، در انتقال محتوي و تاثيرگذاري بر خوانندگان استخراج شد و در پايان بررسي با جمع‌بندي و تحليل آن ويژگي‌ها، سبک ادبي و بياني ايشان در نگارش نمايشنامه‌ها، روشن گرديد.