فرم به عنوان يکي از ارکان اساسي شعر، مجموعهاي پيوسته از قالب، زبان، تصوير و موسيقي شعر است که بسيار فراتر از فقط قالب و شکل ظاهري شعر. فرم يک شعر، تنها قالب يک شعر نيست که محتوا در داخل آن جاي گيرد، بلکه مقولهاي است که همراه با روند به وجود آمدن شعر صورت میگيرد. نوآوري و شکستن هنجارهاي عادي و متعارف در فرم شعر، از جمله شگردهايي است که شاعر براي آفرينش شعر خود، از آن بهره میگيرد و صاحب سبکي خاص در شعر میگردد. هر شاعري با نوآوري در شعر خويش، تنها زماني میتواند از شعرهاي تکراري فاصله بگيرد، که زنجيره کلامش از هم نگسلد و انسجام و وحدت کلام را حفظ کند. محمدعلي بهمني از غزلسرايان معاصري است که براي حيات بخشيدن به زنجيره کلام خود با انواع نوآوريها در فرم غزل، به گونههاي متنوع هنرنمايي کرده است. در اين پژوهش، انواع نوآوريهاي بهمني در فرم غزل مورد کندوکاو قرار خواهد گرفت.
میرزا عبدالقادر بیدل که با نوآوریهایش جانی تازه به کالبد شعر پارسیدری دمید، در افغانستان به دلایل پیدا و پنهان محبوبترین شاعر این کشور است. راست گفتهاند که اشعار دلانگیز او ورد شبانه و درس سحرگاه، در مدرسه و خانقاه این دیار میباشد. شاید نزدیکبودن زبان بیدل به زبان مردم افغانستان یکی از این دلایل باشد و به همین سبب هم بود که عملاً بیشترین سهم را درمطالعات بیدلشناسی، پژوهشگران افغانستان به خود اختصاص دادند. فهرست عناوین کتاب عبارتند از: زیست نامه بیدل، بیدل و افغانستان، شعر بیدل پژواک ندای زمان اوست، ستایشگر برادری و برابری ملل، سیمای انسان در شعر بیدل، تمایلات جوانمردی در نحوه زیست و سخن بیدل.
محمود غنی زاده سلماسی (1258-1313 شمسی ) نویسنده، شاعر، مترجم، سیاستمدار، روزنامه نگار و از پیشتازان مشروطیت ایران بود. غنی زاده که در جوانی مقالاتی برای روزنامه حبلالمتین کلکته ارسال می کرد، با عبدالرحیم طالبوف نیز آشنایی و دوستی داشت. وی از طرفداران شعر و ادبیات کلاسیک بود و به نقد اشعار و گفتار نوگرا می پرداخت. میرزا محمود غنی زاده اشعار کمی پرداخته است که اغلب در جای معینی یادداشت نمی شدند و در مجالس دوستانه از حفظ قرائت می شدند. اغلب آثار منظوم کتاب پیش رو به همت فرزند شاعر از جراید و مجلات فارسی خارج از کشور گردآوری شده و انتهای آن با اشعاری در سوگ غنی زاده آراسته شده است. این کتاب در سال 1332 توسط کتابفروشی معرفت در دسترس علاقمندان قرار گرفت.
استاد محمدرضا شفيعي کدکني، محقق، منتقد و پژوهشگر زبان و ادبيات فارسي، از شاعران موفق و صاحب سبک نسل دوم شعر نيمايي به حساب ميآيد. او تاکنون با انتشار 12 دفتر شعري که در قالب دو مجموعه آيينهاي براي صداها و هزاره دوم آهوي کوهي به چاپ رسانده، برگي از دفتر قطور شعر معاصر را به خود اختصاص داده است. اين پژوهش ميزان اثرپذيري اشعار شفيعي را از آثار قدما مورد بررسي قرار داده است. برخي از منتقدان معتقدند که شفيعي بيشتر شعرساز ماهري است تا يک شاعر، چراکه اشعار او از مضامين، ترکيبات، واژگان و صورخيال تکراري و قدمايي پر است. يافتههاي تحقيق بيانگر اين واقعيت است که هرچند رگههاي ژرفي از سرودههاي بزرگاني چون حافظ، مولانا، سعدي، رودکي و ... و نيز نشانههايي از شعر شاعران معاصر همانند اخوان ثالث، شاملو و ... در اشعار او ديده ميشود، اما خلاقيت شفيعي در اين بين نقشي مضاعف عمل کرده، چنان که او را از ورطه تقليد صرف رهانيده است و اين انتقاد جز در مواردي نادر بر قامت اشعار او راست نميآيد.
متناقضنما يا پارادوكس در شعر، هم در حوزه زبان و هم در حوزه معنا باعث آشناييزدايي و برجستگي كلام ميشود. اين شگرد ادبي از ديرباز مورد توجه شاعران بوده است؛ در شعر معاصر، به تبع پيشينه آن در ادبيات كلاسيك فارسي و نيز با آشنايي و توجه به ادبيات غرب، مورد استقبال شاعران معاصر قرار گرفت. فروغ فرخزاد در دو مجموعه واپسين شعر خود از متناقضنمايي براي برجستهسازي و ايجاد ابهام هنري كه جلب توجه مخاطب را در پي دارد، استفاده ي زيادي ميكند فروغ اين شگرد شعري را براي اهدافي هم چون معناگريزي، ايجاد بار عاطفي، بيان طنز، ريشخند و ... به كار ميگيرد. اين شيوه تاثير زيادي بر خواننده دارد و زيبايي خاصي را ميآفريند. در اين مقاله متناقضنمايي در شعر فروغ در دو بافت مورد بررسي قرار گرفته است: 1) بافت زباني كه بيشتر باعث اختلال در زبان ميشود، 2) بافت موقعيت كه علاوه بر زبان، باعث آشناييزدايي در معنا و پيش فرضهاي قراردادي ذهن جمعي ميشود. نمونههايي از شعر فروغ كه با اين شيوه بياني به كار رفته، آورده شده است. اين جنبه از شعر فروغ علاوه بر معناگريزي و ايجاد ابهام نشانگر يكي از وجوه زيبايي شعر اوست.