کتابخانه مجازی ادبیات

موضوع کتاب سه گوهر تابناک از دریای پرفیض کلام الهی ترجمه و شرح آیه الکرسی، آیات خواتیم سوره بقره، آیه نور از تفسیر جلیل بیان السعاده است و مولف آن حاج سلطان حسین تابنده گنابادی "رضاعلیشاه" است که در سال 1365 و توسط سیدمحمدحسین خبره فرشچی منتشر شده است

نظریه‌های متعددی در حوزه زبان‌شناسی شناختی مطرح شده که «استعاره مفهومی» و «طرح‌واره تصویری» بیش‌ترین اهمیّت را دارند. طرح‌واره‌های تصویری ساخت‌هایی از فرایند شناختی‌اند که به‌واسطه تجربه‌های فیزیکی انسان در برخورد با جهان خارج شکل می‌گیرند و امکان درک و تحلیل مفاهیم انتزاعی را فراهم می‌آورند. طرح‌واره‌های تصویری گونه‌های مختلفی دارند، نظیرِ طرح‌واره های حرکتی، طرح‌واره‌های حجمی، طرح‌واره‌های قدرتی. طرح‌واره چرخشی یا دوری یکی از گونه‌های طرح‌واره‌های حرکتی است که می‌تواند از انگاشت طبیعی یا قراردادی شکل گرفته باشد. مفاهیم انتزاعی طرح‌واره‌های چرخشی در غزل‌های سعدی و حافظ در سه دسته جای می‌گیرد: سعدی: طلب، شکایت و ترک؛ حافظ: طلب، شکایت وتسلیم. تحلیل‌های شناختی حاصل از طرح‌واره‌های چرخشی این دو شاعر عبارتند از: 1. درک سعدی از حرکت زمان خطی است و فهم حافظ، دایره‌ای. 2. درک حرکت خطی سعدی بر واقع‌گرایی و فهم دایره‌ای حافظ بر آرمان‌گرایی او دلالت دارد. 3. سعدی به دلیل درک حرکت خطی در گروه انسان‌های تراژیک جای می‌گیرد و حافظ به دلیل فهم حرکت دایره‌ای در شمار انسان‌های حماسی. 4. شکل کاربرد واژگان و ساختارکلی غزل‌ها، از مرکزگریزی سعدی و مرکزگرایی حافظ حکایت می‌کنند.

تخلص، تا آنجا كه به غزل مربوط مي‌شود، نام شعري شاعر است كه اغلب در بيت آخر غزل به كار مي‌رود. با آنكه غزلسرايان بزرگ، تخلص خود را در اكثر غزلياتشان آورده‌اند، ادبا چيزي درباره علت و ضرورت آن ننوشته‌اند. از آنجا كه در بلاغت و علوم ادبي ما، بين شاعر و گوينده شعر، تمايز قايل نشده‌اند، ماهيت نظري و ارزش زيبايي‌شناختي تخلص مجهول باقي مانده است. البته اين بدان معنا نيست كه شاعران بزرگ از ماهيت و ارزش تخلص غافل بوده‌اند، بلكه قراين نشان مي‌دهد شاعران بزرگي همچون حافظ، چه در انتخاب تخلص و چه در كاربرد آن معيارهايي داشته‌اند. كشف اين معيارها نه تنها ارزش و ماهيت تخلص را آشكار مي‌كند، بلكه به سبك‌شناسي شعر شاعر نيز كمك مي‌كند. تخلص در شعر هر شاعري علاوه بر كاركردهاي عمومي، ممكن است داراي كاركردهاي ويژه باشد. چنانكه در شعر حافظ، داراي كاركردهاي ويژه است. از مهمترين كاركردهاي تخلص در شعر حافظ، گسترش ايهام از درون شعر به بيرون شعر، يا به بيان ديگر، سرايان ايهام از شعر به شاعر است. در اين مقاله، كوشيده شده است ماهيت تخلص از طريق تحقيق در منابع مختلف بررسي شود و سپس ارزش زيبايي‌شناختي آن با تمايز ميان گوينده شعر و شاعر، و بررسي كاربرد آن در غزليات حافظ تبيين گردد.

رمان درازناي شب، از جمله رمان‌هاي واقع‌گراي دهه چهل محسوب مي‌شود که جمال ميرصادقي آن را به نگارش درآورده است. اين رمان به بازتاب يکي از چالش‌هاي مهم جامعه يعني «انقطاع و شکاف نسلي» اختصاص يافته است. اين مضمون اگرچه يکي از کهنه مضمون هاي ادبيات فارسي به شمار مي‌رود، از آنجا که همواره در تمام اعصار و در ميان اکثر ملل، جريان دارد توجه بسياري را به خود معطوف کرده است. انعکاس اين موضوع مهم اجتماعي در رمان، مي‌تواند در آگاهي بخشيدن به بسياري از خانواده‌هاي ايراني که هنوز با اين چالش مواجه نشده‌اند، کمک شاياني کند. نويسنده در درازناي شب، اين معضل اجتماعي را در يکي از خانواده‌هاي سنتي رمانش که نماينده بسياري از خانواده‌هاي ايراني است، به نمايش گذاشته و عواملي را که به تدريج در محيط خانواده، سبب ظهور و بروز اين شکاف مي‌شود، با دقت و مهارت خود به تصوير کشيده است. او در اين رمان، نسل جديد و جوان را در برابر نسل بالغ و سنتي قرار داده و انقطاع نسلي را که همان عدم اشتراک ميان تفکرات پدران و مادران با فرزندان است، ترسيم کرده و نشان داده است که چگونه «انقطاع نسلي» مي‌تواند نسل جديد را در برابر نسل قبلي (نسل بالغ) به شورش وادارد و انقطاع کامل و شکاف نسلي را سبب گردد.