ترکيب‌بند دوازده‌بندي محتشم کاشاني در رثاي امام حسين (ع) از جمله معدود اشعاري است که مرتبه و شاني والا يافته و سراينده خويش را بر مسند شهرت نشانده است. در اين مقاله عوامل توفيق محتشم در سرودن دوازده بند و قبول عام آن، از جنبه‌هاي صوري و محتوايي مورد بررسي قرار گرفته است. جنبه صوري شامل: انتخاب قالب مناسب، انتخاب وزن مناسب، انتخاب رديف فعلي و تناسب خانه‌ها و سطرها. جنبه محتوايي شامل: گزارش واقعه کربلا، انسجام مطالب، لحن حماسي، هاله‌اي از تقدس گرداگرد دوازده بند و الگوي مناسب و همچنين براي اولين بار تاثير ترکيب بند جمال الدين عبدالرزاق اصفهاني (وفات 588 هـ.ق) بر دوازده بند محتشم کاشاني، مطرح گرديده است.

منابع مشابه بیشتر ...

63206b926a900.jpg

43 مرثیه از 32 شاعر (با رباعیات راجع به حضرت علی اصغر(ع))

محمدصادق امیدواری خراسانی

کتاب 43 مرثیه از 32 شاعر با رباعیاتی راجع به حضرت علی اصغر (ع) از محمدصادق امیدواری خراسانی در سال 1362در شهر قم منتشر شده است

6145bedf991e0.jpg

سوگ سرایی و سوگ خوانی در لرستان

سیامک موسوی اسدزاده

مویه‌ها و سوگ سرایی بخشی از ادبیات شفاهی مردم لرستان به شمار می‌آید که در این کتاب به سه شیوه بررسی و تشریح می‌شود ;نخست، درج هر بیت با گویش لری ;دوم آوانویسی مویه‌ها و سوم، برگردان بیت به فارسی .البته این برگردان به شعر نزدیک نیست، بلکه به گونه‌ای ساده تحریر شده است" .مویه‌های لرستان"، "موسیقی سوگواری در لرستان"، "شیوه‌های مختلف مویه خوانی"، "سوگ آواهای لری"، "سوگ آواهای لکی"، "سوگ آواهای بختیاری"، "بررسی ادبی مویه‌های لرستان " و "بررسی مضمونی مویه‌ها "از جمله مباحث این کتاب هستند .

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

5671c37edf980.PNG

عرفان و شعر

علی شیخ الاسلامی

تاریخ ادبیات فارسی، سرشار از تأثرات حقایق عرفانی از لطایف و ظرایف شعر و ادب فارسی و نیز ادبیات فارسی از اندیشه‌های متعالی و بلند عرفانی است. اما به راستی این کنش‌ها از کجا آغاز می‌شود، چه هنگام به اوج و شکوفایی خود می‌رسد و تا کجا دامن می‌کشد؟ این مقاله می‌کوشد با بررسی اجمالی آثار چهار شاعر بزرگ و عارف نامدار، حکیم سنایی غزنوی، شیخ فریدالدین عطار نیشابوری، مولانا جلال الدین رومی و لسان‌الغیب حافظ شیرازی، تحول و تکامل شعر عارفانه و تأثیر متقابل شعر و عرفان در ادبیات فارسی را باز کاود و از این رهگذر به نتایج تازه و جدیدی برسد.

پژوهش‌ها/پژوهش‌های عرفانی پژوهش‌ها/پژوهش‌ در شعر و شاعران
مقاله
565c0a4e77505.PNG

بینش نقش‌اندیش روزبهان در تفسیر عرایس البیان فی حقایق القرآن

علی شیخ الاسلامی

«عرایس البیان فی حقایق القرآن» از مهم‌ترین مصنّفات روزبهان بقلی از عارفان پر آوازه قرن ششم است که علی رغم جایگاه حائز اهمیّتی که در تاریخ تفاسیر عرفانی و شناخت عرفان عاشقانه دارد در پرده گمنامی مانده و در پژوهش‌های گذشته و اخیر جز اشاره‌ای فهرست وار، از آن نشانی دیده نمی‌شود. تجربه صوفیانه روزبهان، مهم‌ترین پیش فرض وی در برخورد با متن قرآنی و مبنای تأویلات عرفانی او از آیات الهی است. تبیین مفاهیم و معانی آیات قرآن که در نتیجه چنین تجربه‌ای برای روزبهان حاصل شده، جز به واسطه شگردهای خاص بیانی که سرشار از نقش و تصویر و عاطفه است امکان پذیر نبوده که این امر موجب آمیختگی تأمّلات روزبهان با تصاویر خیالی و زبان مجازی شده است. از این رو نثر روزبهان در تفسیر عرایس البیان، همچون نثرهای شاعرانه، سرشار از صور خیال است. بررسی کاربرد و استخدام صور خیال و تبیین مبنا و علّت کاربرد آنها در تفسیر عرایس موضوعی است که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است.

پژوهش‌ها/پژوهش‌های عرفانی پژوهش‌ها/پژوهش‌ در نثر و متون
مقاله