کتابخانه مجازی ادبیات

کتاب حاضر یعنی از جنین تا جنان نوشته استاد فقید و عارف مولانا میر قطب الدین محمد عنقا ملقب به پیر اویسی میباشد . کتاب از جنین تا جنان در برگرفته دو قسمت است. قسمت اول: شامل تحقیق های علمی محمد عنقا راجع به روح و زندگی بعد از مرگ است. همچنین مطالبی چون نیروهای نامرئی، حالات یک محتضر، ارتباط با ارواح و وقایع شگفت انگیز از جلسات روحی و غیره که اهمیت این کتاب را بسیار می افزاید.

این نوشتار به منظور آشنایی مخاطب با تنی چند از سخنوران تاجیک، زندگی آن‌ها و جایگاهشان در محیط ادبی و اجتماعی به طبع رسیده این مطالب را شامل می‌شود: نگاهی به ادبیات تاجیک"، "تمکین بخارایی"؛ "علامه عینی و ادبیات فارسی تاجیک"؛ "ارزشمند‌ترین اثر علمی علامه عینی"؛ "فاجعه شاعر"؛ "پیرو، پیرو کیست"؛ "بزرگواری بی‌همتا"؛ "مردی از تبار فردوسی"؛ "میرو، میرو، هم سید و هم شکر"؛ "ستاره پامیر"؛ "سراینده چارگوهر"؛ "چهره شیخ عطار در قمل بهمنیار"؛ "پدرود و هزاره دوم... پدرود اسکندر"؛ "شعر فارسی تاجیکی در سال نو"؛ "ادبیات امروزه تاجیک".

در تاریخ ادبیات و فرهنگ فارسی و تاجیک با تخلص «کمال» یا «کما‌ل‌الدین» ادیبان و دانشمندان زیادی عرض وجود کرده‌اند که معروفترین و مشهورترین آنها، کمال‌الدین محمد ابو احمد خجندی است. کمال خجندی در ضمن شعرهایش بارها به همنامهای معروفش اشاره نموده، از آنها به نیکی یاد کرده است، که متاسفانه محققان آثار شاعر به این مسئله توجه نکرده‌اند.

هرچند اطلاعات موثقی درباره مقدار آثار رودکی، مضمون و عنوان‌های آن‌ها موجود نیست و مطالب موجود هم غالباً ضدونقیض است، در اینکه وی شاعری پرکار و پراثر بوده است، شک و شبهه‌ای نیست. در این مقاله آثار رودکی از نظر تعداد ابیات، محتوا، قالب شعری و... بررسی شده است. عوفی آثار رودکی را عبارت از صد دفتر می‌داند. به گفته حمدالله مستوفی، رودکی هفتصدهزار بیت داشته است. کسانی چون نجاتی، جامی، خواندمیر و... نیز با استناد به شعری از سعدی‌نامه رشیدی سمرقندی تعداد اشعار رودکی را «سیزده ره صد هزار» نقل کرد‌اند که به‌نظر می‌آید آنچه رشیدی ثبت کرده، «سیزده ره ده هزار» است و کاتبان سعدی‌نامه برای تأکید بیشتر یا از بی‌توجهی واژه ده را به صد عوض کرده‌اند. از روی تخمین سعید نفیسی، دیوان رودکی تقریباً ۱۱۰ هزار بیت را دربرمی‌گیرد که این حساب واقعی بودن فرضیه «سیزده ره ده هزار» یعنی ۱۳۰ هزار بیت را نشان می‌دهد. مقدار اشعار به‌مارسیده از رودکی قطعاً معیّن نیست. سعید نفیسی در کتاب خود ۸۳۲ بیت را آورده و ۳۳ بیت شبیه به اشعار رودکی را به آن اضافه کرده است. در بین این ۹۵۳ بیت، احتمالاً ابیاتی وجود دارد که از رودکی نیست و بنابر نظر تذکره‌نویسان و محققان متعلق به قطران تبریزی است؛ اما ا.س. براگینسکی معتقد است قطران این اشعار را از رودکی رونویس کرده و در دیوان خود گنجانده است. این نظرهای متناقص تحقیق قیاسی اشعار رودکی و قطران را ضروری می‌نماید. در پایان مقاله نیز بحثی راجع به قالب و محتوای اشعار رودکی و نیز آثار منسوب به او مطرح شده و نظر برخی از محققان در این باره ذکر گردیده است.