کتابخانه مجازی ادبیات

کتابی که ترجمه آن اینک از نظر شما میگذرد رساله مختصری است که بیشتر برای تدریس در مدارس نوشته شده است. فلیسین شاله، درین رساله موجز سعی کرده است چنانکه شیوه اوست تمام مسائل مهم متافیزیک را با بیان ساده و دلپذیری مطرح و تقریر کند. بیان او در مورد مباحث فلسفی بیان یک فیلسوف نیست بیان یک معلم است. بیان او در مورد انتقاد، معتدل و در قضاوت، محتاط جلوه می کند. اقوال و آراء را با بیان ساده و موجزی تقریر می نماید و در همه حال سعی دارد تمام مطالبی را که درباره هر کدام از مسائل متافیزیک گفته اند، تا حدامکان جمع و نقل نماید. معذلک بدون سابقه ذهنی درک مطالب او دشوار خواهد بود. خواننده این کتاب وقتی به خوبی می تواند این مسائل مهم و دقیق و مبهم را درک کند که با جمال از تاریخ فلسفه را می توان توصیه کرد. خواننده ایرانی در چنین مواردی می تواند به کتاب نفیس "سیر حکمت در اروپا" مراجعه نماید.

مطالبی که در این دفتر جمع آوری شده است مقالات و نقدهایی است که در طی دوازده سال گذشته به مرور نوشته و در مجله های مختلف، به خصوص در نشر دانش چاپ شده است. سه مقاله و نقد قبل از انقلاب و مابقی بعد از انقلاب نوشته شده است، بعضی مقاله است، بعضی مطالبی است که به مناسبتهایی به عنوان سرمقاله نوشته و در نشر دانش چاپ شده است بعضی دیگر نقدهایی است که بر کتابهای فارسی و انگلیسی نوشته شده است. همه مقالات و نقدها تالیفی است به استثنای یک مقاله که از انگلیسی ترجمه شده است و آن مقاله "نزاع دیوانگان با خدا" نوشته هلموت ریتر است. (تاریخ و محل اولین چاپ مقالات و نقدها در انتهای هر مقاله ذکر شده است)

این کتاب دربرگیرنده مقالات معروف پرفسور محمود شیرانی، ادیب و محقق فقید پاکستانی است. مترجم کتاب در پیش‌گفتار خود نگاه گسترده‌ای به زندگانی پرفسور شیرانی انداخته و نوشته‌ها و پژوهش‌های ادبی و شیوه کار او و خدمات ارزنده‌اش را در معرفی ادبیات پارسی تحلیل کرده است. این مقالات عمدتاً جنبه تحقیقی دارد و برای محققان و دانش‌پژوهان ادب فارسی سودمند است؛ به‌ویژه که به خامه ادیب و دانشمندی غیرایرانی نوشته است. اما برای عامه مشتاقان فردوسی نیز اگر که ورود در بحث‌های لغوی و استدلال‌های سبک‌شناسی و مانند آن مایه ملالت آنان نگردد، مفید خواهد بود؛ به‌ویژه که کتاب مشحون از ابیات ناب و حکمت‌آموز فردوسی در زمینه‌های گوناگون است. برخی از عناوین کتاب به این شرح است: فردوسی شاعر جاودانه ایران، شرح احوال فردوسی از شاهنامه، علل و زمان نظم شاهنامه، هجویه سلطان محمود غزنوی، مذهب فردوسی، یوسف و زلیخای فردوسی و ... .

این مقاله نخستین مرتبه در مجله معروف اردو زبان بنام «اردو» چاپ اورنگ آباد (هند) شماره ماه اوریل 1922 میلادی انتشار یافت و بعد از آن در سال 1942 م. در کتابی به عنوان «چهار مقاله بر فردوسی» در دهلی چاپ شد. سپس در سال 1968 م. در کتابی بنام «مقالات محمد شیرانی، (جلد چهارم) در لاهور منتشر گردید.