کتابخانه مجازی ادبیات

ابیات یا سروده‌های عامیانه داستانی یکی از شعبه‌های مهم فرهنگ محلی کردی به شمار می‌رود و گردآوری این سرودها از دیدگاه‌های گوناگون سودمند است. یکی از بیت‌های ارزنده و غنی از نظر فولکلور «بیت سعید و میرسیف‌الدین بیگ» است. از آنجا که این روایت سایه روشن و فرازونشیب زندگی یک سوار کرد یا یک انسان را مجسم می‌کند، از اهمیت خاصی برخوردار است؛ به‌ویژه اگر این نکته مدنظر قرار گیرد که گوینده داستان یک فرد درس‌خوانده نیست که از راه مطالعه و کتابخوانی و نویسندگی در شیوه داستان‌پردازی تخصص و توانایی کسب کرده باشد. در این کتاب این منظومه‌ با مقدمه‌ای مفصل درباره داستان آن و همچنین ضبط کردی و ترجمه فارسی آورده شده است.

از شاملو نُه شعر با زبان عامیانه بر جای مانده است: شبانه، راز، بارون و پریا که در مجموعه «هوای تازه» منتشر شده است. قصه دختران ننه دریا در مجموعه «باغ آینه»، شبانه در مجموعه «لحظه‌ها و همیشه»، من و تو، درخت و بارون از مجموعه «آیدا در آینه»، ترانه هم‌سفران در مجموعه «ترانه‌های کوچک غربت» و قصه مردی که لب نداشت در مجموعه «در آستانه». طبیعتا همه این اشعار در یک سطح نیستند؛ اما در این کتاب چهار شعر از این اشعار عامیانه شاملو که افسانه‌ای هستند، برای بررسی انتخاب شده‌اند که عبارتند از: پریا، بارون، قصه دختران ننه دریا، و قصه مردی که لب نداشت.

شيخ احمد جام ژنده پيل (536-440 ﻫ. ق) و خاندان دانشي و با فضل و فرهنگ وي در ادبيات عرفاني و نظام خانقاهي و تصوف خراسان بزرگ ـ و بلکه ايران ـ از چهره‌هاي موثر و درخشان بوده‌اند. متاسفانه آثار متعدد عرفاني شيخ احمد و فرزندان و اعقاب وي هنوز براي عموم اهل تحقيق شناخته شده نيست و طبعا بسياري از جلوه‌ها و ظرافت‌ها و ارزش‌هاي ادبي، عرفاني و زواياي تاريخي و افق‌هاي انديشه ورزانه اين آثار ناشناخته مانده است. اين نوشته به معرفي اثري از آثار گمنام ولي ارزشمند اين خاندان مي‌پردازد: «حديقه الحقيقه» اثري از قطب‌الدين محمد بن مطهر بن احمد جام.

نظامی شاعری طرفه کار و پیشرو است. ابتکار و خلاقیت شاعری نظامی در بسیاری از عرصه‌های زبانی و ادبی، شگفت و جریان ساز است. یکی از بدایع نظامی در گستره تحمیدیه سرایی، صدر نشانی کلام گرامی «بسم اله الرحمن الرحیم» در آغاز منظومه‌گران سنگ مخزن‌الاسرار است. طبعا این ابتکار نظامی نیز مورد توجه برخی از مقلدان و شاعران پس از وی بوده است. این نوشته، به طرح نخستین بیت مخزن‌الاسرار و تاثیر شگفت و پردامنه آن بر شاعران پس از نظامی پرداخته است.