کتابخانه مجازی ادبیات

یونانیان نخستین مردم متمدنی بوده‌اند که واژه فلسفه و مفهوم و مضمون آن را آفریده‌اند. باید یونان باستان را زادگاه و گهواره اندیشه فلسفی باختری و دیگر دانش‌هایی دانست که از بیست‌وپنج سده پیش تاکنون راه‌های شناخت عقلی جهان را به روی آدمی گشوده است. آنچه اندیشه فلسفی یونانی را از اندیشه‌های همانند آن جدا و مشخص می‌سازد، ویژگی‌های آن است. برای تعیین تاریخ و زمان فیلسوفان یونان باستان، بزرگ‌ترین و مهم‌ترین منبع اثر اراتوسئنس مورخ دانشمند یونانی بوده است که در حدود سال 284 میلاد در شهر سیرن به دنیا آمد و در اسکندریه درگذشت. کتاب مشهور وی به نام «خرونوگرافیا» یا «زمان‌نگاری» بوده است که در آن تعیین زمان و تاریخ بر اساس ریاضیات و ستاره‌شناسی انجام شده و بدین علت وی بنیان‌گذار این شیوه علمی به شمار می‌رود. در این کتاب نویسنده ضمن اشاره به تاریخ یونان، درباره فلاسفه‌ای چون طالس، آناکسیماندروس، آناکسیمنس، کسئوفانس و .... نکاتی طرح کرده است.

چنین گوید نویسنده این سطور که رساله به دست آمده مشتمل بر خلاصه مفاضات عالم عامل و حکیم کامل اپیکتتوس یونانی از حکمای قرن نخستین میلادی و پیرو آیین فلسفی رواقیان "اهل المظال" که یکی از دانشمندان فرانسوی فرانسوا تورو نام از یونانی بلغت فرانسوی ترجمه کرده بود. اپیکتتوس را تالیفی مستقل نیست لکن فلاویوس آرین صاحب تاریخ مشهور اسکندر کبیر که در نیکوپلیس به حلقه تلامیذ او درآمد مفاضات او را در هشت مجلد تدوین کرد و اکنون جز چهار جلد از آن در دست نیست آنگاه همان شاگرد از مفاضات او هرچه بهتر و در نفوس موثرتر دید به صورت رساله کوچکی درآورد و شمه از آنچه در هر مقام و هر حال سالکان طریق را به کار آید و هر روز سالکان طریق را به کار آید و هر روز از مطالعه آن تقوی و ثبات اراده افزاید در این رساله علمی مختصر گرد آورد.

یکی از مشخصات قرن بیستم فزونی مطبوعات آنست. امروز نوشتن مانند حرف زدن امری عادی شده. با وجود این نسبت به قرن نوزدهم آثاری که واقعا بشود آنها را شاهکار نامید رو به کاهش نهاده. علت چیست؟ به عقیده نگارنده علتش اینست که نویسندگان قرن بیستم به سرعت می نویسند، کم فکر و مطالعه می کنند و زیاد به مطلب شاخ و برگ میدهند. بوفون می گوید: خوب نوشتن یعنی خوب فکر کردن، خوب حس کردن، خوب بیان کردن و این سه کار نیاز به فکر و روح و ذوق خوب دارد. بوفون فراموش کرده است که خوب نوشتن حوصله و وقت هم لازم دارد ولی امروزه مردم به قدری گرفتارند که حوصله اینکه قسمت اعظم اوقات خود را به مطالعه و تفکر عمیق بگذرانند ندارند. نتیجه این روش همین اوضاعی است که ملاحظه میکنید. قدماء در نوشتن واقعا زحمت می کشیدند فردوسی سی سال زحمت کشید تا شاهنامه را نوشت...

مهرداد مهرین در مقدمه کتاب می گوید: "...نام فارابی در اروپا در ردیف ابن رشد، ابن سینا، موسی بن میمون، فخر رازی، غزالی قرار گرفته بود. فارابی را معلم ثانی خوانده اند زیرا در بسیاری از علوم دوران خود سرآمد همگان بود و در بسیاری از علوم و فنون به درجه اجتهاد رسید. با اینکه قسمت اعظم تعالیم فارابی امروزه باطل و مطرود است و حتی فلسفه اش مانند فلسفه ارسطو حاوی خرافات عجیب و غریب است بر آن شدم در احوالات او تفحص و تجسس کنم و از آنجا که عربی نمیدانستم با کمک دوستم داود رسایی کتابی درباره زندگی و فلسفه فارابی تالیف کردم"