واقعه عاشورا در ادبیات فارسی بازتابی وسیع و متنوع داشته است. شاعران بسیاری در طول قرنها درباره این واقعه اشعاری سروده اند. در این میان برخی اشعار، بیشتر در یادها مانده اند و با مخاطب عام و خاص ارتباط عمیقی برقرار کرده اند. از این میان می توان به ترکیب بند مشهور محتشم کاشانی (م 966) اشاره کرد. در کتاب «شورش در خلق عالم» ترکیب بندهای عاشورایی، که شاعران پس از محتشم به تقلید از او سروده اند، جمع آوری شده است. در بخش اول اثر با نام «تحلیلی بر واقعۀ عاشورا و جایگاه شعر و شاعران در آن» احادیثی درباره لزوم شناخت امام و تبعیت از ایشان، ولایت و بخشهایی از خطبه امام حسین (ع) آمده است. در ادامه درباره قیام امام حسین (ع) (با زبانی ادبی) توضیحاتی آمده است. در این بخش، صرفاً بخشی از تاریخ زمان امام حسین (ع) و چند بیتی از دعبل خزاعی آمده است؛ در حالی که انتظار می رفت با توجه به عنوان، مختصری دربارۀ پیشینۀ اشعار عاشورایی توضیح داده شود یا اینکه عنوان به گونه ای انتخاب شود که بیانگر مطالب ذکر شده باشد. در بخش دوم این کتاب آمده که جستجوی اولیه پژوهشگران هشتاد شاعر را دربرداشت. پس از آن برای گزینش بیشتر (و شاید دقیق تر)؛ معیار انتخاب اشعار، تشابه صوری، قالب، وزن یا هر دوی آنها و درنهایت با توجه به تعداد فراوان این اشعار، ویژگی «اقتفا» درنظر گرفته شد. البته معیارهای دیگری نیز همچون قوت شعر، تازگی مضامین، صحت منقولات و... نیز در نظرگرفته شده است. کار ارزشمندی که گردآورندگان اثر انجام داده اند، آوردن فهرستی از ترکیب بندهای جمع آوری شده، است. از این مجموعه برخی آثار در زمره نسخ خطی هستند که می تواند خود موضوع تحقیقی جداگانه باشد. مجموعه حاضر، ترکیب بندهای بیست و یک شاعر را دربردارد. در این اثر، پس از معرفی کوتاه هر شاعر، متن کامل ترکیب بند او آورده شده است. شاعران به ترتیب سال حیات، معرفی شده اند که عبارت اند از: وحشی بافقی، حزین لاهیجی، عاشق اصفهانی، صباحی بیدگلی کاشانی، نیاز اصفهانی، وصال شیرازی، وقار شیرازی، اشراق آصفی، هنر جندقی، رضاقلی خان هدایت، محمودخان ملک الشعرا، نیّر تبریزی، طرب شیرازی، ادیب الممالک فراهانی، ضیایی ناظم الملک، مدرس اصفهانی، غروی اصفهانی، سید موسی سبط الشیخ، جلال الدین همایی، امیری فیروزکوهی، مشفق کاشانی. البته (طبق نظر نویسندگان) با توجه به همعصر بودن وحشی و محتشم و همچنین روابط تیره این دو و بالاتر بودن سن وحشی این احتمال بیشتر است که محتشم از وی تقلید کرده باشد. با توجه به اینکه اصلی ترین معیار گزینش شاعران از سوی گردآورندگان اثر، ویژگی اقتفا عنوان شد و اقتفا نیز از ویژگیهای شعر دوران بازگشت ادبی است، بیشترین شاعران این فهرست بازگشتی هستند.

منابع مشابه بیشتر ...

66436ea35e667.jpg

نخلبند شعرا: مجموعه مقالات کنگره جهانی بزرگداشت خواجوی کرمانی، کرمان، ... 23 الی 26 مهرماه 1370 - جلد دوم

احمد امیری خراسانی

در جلد دوم از مجموعه "نخلبند شعرا "که شامل مجموعه مقالات کنگره جهانی بزرگداشت خواجوی کرمانی است 42مقاله جمع آمده که مشخصات پاره‌ای از آنها بدین قرار است" :نقد و تحلیلی بر همای و همایون خواجو/ سید محمود طباطبایی"، "پی‌ریز غزل قرن هشتم/ محمود عبادیان"، "اسطوره به روایت خواجوی کرمانی/ کتایون مزداپور"، "تقابل زبان شناختی عناصر صوری و محتوای در سبک خواجو/ مهرانگیز نوبهار"، "مروری بر غزل‌های حضریات صنایع الکمال/ عبدالوهاب نورانی وصال"، "مسافرت‌های خواجو/ سعید نیاز کرمانی "و "خواجوی کرمانی و چین/ هوی جانگ ."

66436dc11c903.jpg

نخلبند شعرا: مجموعه مقالات کنگره جهانی بزرگداشت خواجوی کرمانی، کرمان، ... 23 الی 26 مهرماه 1370 - جلد اول

احمد امیری خراسانی

"نخلبند شعرا "شامل مجموعه مقالات کنگره جهانی بزرگداشت خواجوی کرمانی است که از 23الی 26مهرماه 1370برگزار گردید .جلد نخست از این مجموعه متضمن 46مقاله از استادان دانشگاه و نویسندگان مختلف است که با عناوینی از این دست فراهم آمده است" .خواجوی کرمانی از نظر قصیده‌سرایی/ عبدالعلی ادیب برومند"، "طرز سخن خواجو/ حسن انوری"، "خواجگان کرمان/ محمد ابراهیم باستانی پاریزی"، "نقدی بر مثنوی گل و نوروز کمال‌الدین خواجوی کرمانی/ بهروز ثروتیان"، "عرفان خواجو/ اسماعیل حاکمی"، "خواجو و حافظ/ بهاء‌الدین خرمشاهی"، "حافظ و طرز سخن خواجو/ علیرضا ذکاوتی قراگزلو"، "کتاب‌شناسی خواجوی کرمانی/ ابوالقاسم رادفر"، "همراه خواجو بر مزار برهان‌الدین کوهنبانی/ محمود روح‌الامینی"، "تحقیق در قصاید خواجو/ سید ضیاء‌الدین سجادی "، "سام نمونه‌ای از یلان سترگ/ بهمن سرکاراتی ."

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

6027d3683e9df.jpg

ریاض العابدین

این شرح مزجی بر صحیفه سجادیه در لباس ترجمه است و شارح آن بدیع الزمان قهپائی، به کوشش حسین درگاهی در سال 1374 توسط سازمان چاپ و انتشارات به چاپ رسید

پژوهش‌ها/نقد و نظریه ادبی
کتاب
5811a7aeb3488.PNG

هدیه بهارستان به زنده‌یاد استاد میرجلال‌الدین محدث ارموی احیاگر میراث مکتوب شیعی

زنده‌یاد میرجلال‌‌الدین محدث ارموی، یکی از احیاگران میراث مکتوب شیعی محسوب می‌شود. کتابخانه مجلس شورای اسلامی در هشتمین آیین بزرگداشت حامیان نسخ خطی، به بزرگداشت شخصیت علمی و میراث پژوهشی محدث ارموی همت گماشته است. این کتاب به پاسداشت مقام علمی زنده‌یاد محدث ارموی در چهاربخش بدین ترتیب منتشر شده است؛ گزیدۀ آثار استاد محدث ارموی، درباره استاد محدث ارموی و آثارش، مقالات اهدایی، اسناد و تصاویر.

کلیات/مجموعه مقالات شرح حال/تک نگاری
کتاب