این اثر در پنج بخش تدوین شده است: در بخش اول تمدن های دیرین یا کهن بررسی شده اند؛ نویسندگان در این قسمت، نگاهی به تمدن های سومریان، مصریان و آشوریان دارند؛ بخش دوم تمدن های یونان و روم را مورد توجه قرار می دهد و در بخش سوم که با عنوان سرآغازهای تمدن جدید شروع می شود عناوینی همچون سرنگون شدن امپراتوری روم ، تمدن رومی و مسیحی سده های میانه و پایان سده های میانه و آغاز تمدن عصر نوین به چشم می خورد. همچنین در بخش چهارم با عنوان روشنگر تمدن نوین و انقلاب های سیاسی و اجتماعی جهان نویسندگان تلاش کرده اند تا به ریشه های انقلاب فرانسه و تبعات آن بپردازند، هم چنین موضوعاتی همچون یکپارچه شدن ایتالیا، یکپارچه شدن آلمان وجنگ فرانسه و پروس در این بخش مورد بررسی قرار گرفته است؛ بخش پنجم نیز از انقلاب صنعتی و تغییراتی که در پی آن در دنیای معاصر حادث شد، سخن به میان می آورد و در نهایت کتاب با نگاهی به دو جنگ جهانی و علل ایجاد آن ها و پیامدهایی که برای ملت ها داشتند وهم چنین بررسی روند تحولات سیاسی و اقتصادی و اجتماعی بعد از دو جنگ، به پایان می رسد.
کتاب حاضر ثمره کار سالهای 1370-1367 می باشد. چون این کتاب از ارزشها سخن به میان آورده است اولا بایستی مجموعه مطالب مورد قضاوت قرار گیرد، زیرا عدم آگاهی از نظام فکری بکار رفته در نوشتار و قضاوت بر جزئیات و گزینش یک جمله خاص دور از صواب می باشد. ثانیا قوت گرفتن و ضعیف شدن ارزشهای جاری ایام، در نتیجه گذر زمان، نبایستی آنچنان ذهن خواننده را از درک موقعیت نگارش کتاب باز دارد که باعث عدم درک واقعیات مذکور در این نوشتار گردد...
کتاب فرهنگ، خرد و آزادی نوشته دکتر رضا داوری اردکانی به ارتباط متقابل آزادی و خرد و فرهنگ که سه جوهر مستقل از یکدیگر نیستند و بلکه سه وضع اساسی در سیر تحقق جهان بشریاند میپردازند. فرهنگ، خرد و آزادی سه مفهوم جدا از یکدیگر نیستند، اینها در وجود و زمان باهماند اما در مقام تعیین با اینکه از هم جدا میشوند به یکدیگر بستگی دارند و این بستگی چنان است که اگر یکی از آنها نباشد دو دیگر هم نیستند یا لااقل فهم معنی هیچ یک از آنها بدون در نظر آوردن دو معنای دیگر تمام نمیشود. اینها با هم چه نسبت دارند؟ چنانکه اشاره شد فرهنگ و خرد و آزادی امور ثابتی نیستند که از ابتدا وجود داشته و به همان صورت دوام پیدا کرده باشند. در این کتاب سعی شده است ارتباط متقابل این این سه مفهوم بررسی شود و در ادامه ضرورت وجود هر یک برای بقای دیگر مفاهیم مورد پژوهش قرار بگیرد. این کتاب برای پژوهشگران حوزه فلسفه و فلسفه اخلاق مناسب است زیرا کمک میکند به شکل چند جانبه مهمترین مفاهیم انسانی و فلسفی را بررسی کنند.