كتاب سفينه قهرمانيه مقتلي است به نثر مسجع آميخته به نظم، از آثار دوره قاجاريه نوشته قهرمان خان قهري ملايري (م 1372 هـ. ق) كه هم نويسنده و هم اثر او ـ كه به گونه مجالس به نثر و موزون است ـ به علل گوناگون ناشناخته مانده است. در اين كتاب شگرف و بي نظير قيام خونين امام حسين (ع) و حركت آن امام همام از مدينه به طرف كوفه و وقايع روز عاشوراي شصت و يك هجري به تفصيل و با كلامي حزين و استوار بيان شده است. نثر و شعر اين كتاب نمونهاي از آثار خوب دوره بازگشت ادبي است.
نگارنده ضمن بازخوانی چندین نمایش تعزیه و شبیهخوانی، عناصر مهم تشکیلدهنده تعزیه را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و به تحلیل متون و نسخ تعزیه، تاریخچه آن، روانشناسی رنگهای بهکار برده شده در لباس یزیدیان و حسینیان در نمایش تعزیه، ماهیت دینی و مذهبی گفتوگوهای صورت گرفته در تعزیه، برخی از نشانهها و نمادهای بهکار رفته در تعزیه، مفاد مدایح و مراثی سروده شده در تعزیه و ارتباط فرهنگ عاشورا با فرهنگ ظهور و انتظار پرداخته است. جابر عناصری ملقب به «پدر تعزیه دانشگاهی ایران» یکی از محققان و مدرسان پیشکسوت هنرهای آیینی و سنتی ایران است.دکتر جابر عناصری در سال ۱۳۲۴ شمسی در اردبیل به دنیا آمد و پس از طی تحصیلات مقدماتی در شهر اردبیل، تحصیلات متوسطه را در دارالفنون تهران و با کسب مقام اول در رشته ادبی به پایان رساند. وی سپس در دانشگاه تهران تا مقطع دکتری فلسفه و علوم تربیتی تحصیل کرده و دوره تخصصی ایران شناسی اجتماعی را در دانشگاه لندن به پایان رساند. جابرعناصری پس از گدراندن دوره تخصصی مردم شناسی در انگلستان با تکیه بر پژوهشهای قبلی خود به تحقیق درباره خاورمیانه، جنوب غرب آسیا به ویژه مسائل فرهنگی ترکیه، ایران و افغانستان پرداخت. وی استاد ممتاز دانشگاههای تهران بود و در کنار پژوهشهای فراوان بیش از 4۰ کتاب در زمینه فرهنگ ایران تألیف کرد.
میرزا محمود فدایی مازندرانی یا تلاوکی (1164 – 1242 شمسی ) شاعر مرثیه سرای سده ۱۳ قمری و دوران قاجار است. فدایی که خود را پیرو محتشم کاشانی و صباحی بیدگلی می دانست سرایندهٔ نخستین مقتل منظوم در ادب پارسی است. این مقتل طولانی ترین ترکیب بند فارسی شمرده می شود. مقتل منظوم فدایی که سرشار از صور خیال عاشورایی است به عنوان یکی از مدخلهای دانشنامه جهان اسلام ثبت شده است. كتاب حاضر که توسط فریدون اکبری شلدره تصحیح شده است، با دیباچه ای بر مرثیه سرایی در ادب فارسی و اطلاعاتی پیرامون تعزیه آغاز می شود. پس از آن شرح حالی بر زندگی، شعر و شیوه شاعری فدایی مازندرانی و نکاتی پیرامون دیوان پیش رو آورده شده است. اشعار فدایی مازندرانی در چهار نظام، بخش دیگر کتاب را تشکیل می دهند. این کتاب در سال 1377 توسط معاونت فرهنگی سازمان اوقاف و امور خیریه در دسترس مشتاقان قرار گرفت.
داستان امیر ارسلان رومی و ملکه فرخ لقا یکی از قدیمی ترین و پرماجراترین داستانهای کهن فارسی است که علاقمندان بیشماری داشته و دارد این داستان به قدری جذاب و دلنشین است که با وجود گذشت بیش از شصت سال از نقل آن هنوز برای خواننده تازگی دارد. کتاب حاضر تالیف محمد شعبانی است و در سال 1360 توسط انتشارات غلامعلی شعبانی به چاپ رسیده است
انعکاس داستان زندگی پیامبران یکی از بنمایههای اصلی نزد شاعران است . با بازخوانی زندگی حضرت یوسف در قرآن و استخراج و مطالعه تلمیحاتی که در دیوان صائب از این داستان انعکاس یافته است در مییابیم که بازتاب زندگی یوسف درآینه صور خیال صائب به قدری متنوع ومواج است که میتوان به استناد نمونههای شعری مدعی شد، صائب در بیان تمام زوایای زندگی یوسف چیزی را فرو گذار نکرده است. از جمله رؤیای آغاز داستان، به چاه افکندن توسط برادران، حسادت برادران، فروش یوسف به قافله و به پادشاه مصر بنا به درخواست زلیخا، اظهار علاقه زلیخا نسبت به یوسف، تهمت ناروا زدن به یوسف، به زندان افکندن او، توانایی تعبیر خواب، عزیز مصر شدن، فراق پدر بر جدایی فرزند، حسن و جمال یوسف، به حکومت رسیدن یوسف، دیدار با پدر، و سرانجام به حقیقت پیوستن رؤیای آغازین داستان.