کتابخانه مجازی ادبیات

تُحْفَةُ الْعِراقَیْن، نخستین سفرنامه منظوم فارسی، سروده خاقانی شروانی شاعر سده ششم قمری می‌باشد. تحفة العراقین که در قالب مثنوی و در شش مقاله سروده شده، شرح دو سفر خاقانی، یکی به عراق عجم و دیگری به حجاز، به قصد حج است. این موضوع با حواشی شاعرانه فراوان از جمله مناجات‌ها و مدح شخصیت‌های سیاسی و علمی و نیز شرحی مختصر از زندگی خصوصی خاقانی همراه است. تحفة العراقین که خاقانی آن را تحفة الخواطر و زبدة الضمائر نیز می‌نامد، در قالب مثنوی و در بحر هزج مسدّس اخرب مقبوض سروده شده، و شامل بیش از۱۰۰‘ ۳ بیت است. این مثنوی بیانگر مشاهدات سراینده در سفر به مکه، از مسیر عراق عجم و عراق عرب است و شاعر ضمن آن به شرح دیدار خود با بزرگان شهرهای مختلف و ذکر برخی رسوم و عادات مردمان هر دیار پرداخته است. کتاب مشتمل است بر یک مقدمه منثور، ۷ مقاله، و یک خاتمه منظوم. مقالات کتاب به ‌ترتیب عبارت‌اند از «عرائس الفکر و مجالس الذکر»، «معراج العقول و منهاج الفحول»، «سبحة الاوتاد»، «سواد الاوراد و خزانة الاوتاد»، «موارد الاوراد و فرائد الافراد»، «هدی المهتدی الی الهادی» و «فی وصف الشّام والموصل».

ابونظام محمد ملقب به نجم‌ الدین یا افصح‌ الدین و متخلص به فلکی، شاعر پارسی ‌گوی ایرانی قرن ششم هجری است. او که در دربار شروان‌شاه به سر می برد، در ستاره ‌شناسی نیز کارآزموده بود. فلکی شروانی تا حد ممکن از عبارات نامعمول در اشعار خود احتراز می کرد. سروده های فلکی روان و دور از تکلفات ادبی هستند و در حدود ۱۲۰۰ بیت پراکنده از وی بر ‌جای مانده ‌است. کتاب حاضر به تصحیح هادی حسن و مشتمل بر قطعات، حبسیه، ترکیب بند، غزلیات و مقطعات می باشد که در سال 1929 در لندن منتشر گردید.

سمبل که به آن در فارسی نماد و مظهر گفته می‌شود، بخش مهمی از ادبیات ما را به خود اختصاص داده است. توضیح نماد و نشانه (مظهر) توضیح واضحات است و بدان جهت از اطناب سخن در این خصوص صرف‌نظر می‌کنیم و می‌پردازیم به دلیل پیدایش نماد از دیدگاه اجتماعی و سیاسی و عرفانی.