کتابخانه مجازی ادبیات

کتاب حاضر شامل مجموعه ای از مفاهیم و تعبیرات عرفانی محیی الدین است که بر اساس کتابهای موجود وی، به خصوص فتوحات مکّیه و فصوص الحکم و تفسیر القران و التجلیات الهیه و ترجمان الاشواق تنظیم شده است. برای این کار مدت چهار سال به مطالعه آثار ابن عربی و گردآوری اصطلاحات عرفانی وی و فیش برداری آن پرداخته و پس از آن با مراجعه مجدد به منابع کار ترجمه این اصطلاحات آغاز شد و پس از آن مفاهیم عرفانی را بر اساس حروف الفبا تنظیم و تدوین کرده و در پاورقی هرجا لازم بوده توضیح یا توضیحاتی درباره آن مفاهیم داده شده است.

فصوص الحکم، تألیفِ شیخ اکبر، محی الدین ابن عربی (م560 ه . ق) مهم ترین کتاب در عرفان نظری است. بر این کتاب، شرح های مختلفی نوشته شده که مشهورترین آنها از آنِ علّامه داود قیصری (متوفای 751 ه . ق) است. شرح قیصری از همان آغاز تألیف، مورد قبول اهل عرفان و نظر افتاد و محور بحث و تدریس قرار گرفت. اثر حاضر، همان «شرح فصوص الحکمِ» قیصری است که آیة اللَّه حسن زاده آملی، استاد مسلّم عرفان و فلسفه در روزگار معاصر، آن را تحقیق کرده و تعلیقه های سودمندی بر آن نوشته است.

این کتاب در واقع محصول تدریس مولف در موضوع علوم قرآنی برای دانشجویان دانشگاه قاهره است که در مدت کوتاهی پس از انتشار، توجه و اعتنای بسیاری از قرآن‌پژوهان و منتقدان مسلمان و حتی پاره‌ای از مستشرقان را به خود جلب کرد. ابوزید در این مهمترین و اساسی‌ترین کتاب خود کوشیده است مباحث رایج علوم قرآنی را از منظری تازه و با نگرش و ذهنیت امروزی ببیند. مراد از "نگرش و ذهنیت امروزی" تمامی ابزارها و روش‌ها و علوم شناخته شده بشری است که امروزه در اختیار داریم. بنابراین، کتاب حاضر از یک سو کتابی سنتی است؛ یعنی هم به موضوعی کهن در میراث اسلامی می‌پردازد و هم مواد و مصالح آن عمدتا متون و نظریات تدوین یافته در سنت گذشته ماست. از سوی دیگر اما این کتاب را می‌توان اثری نواندیشانه و جدید به شمار آورد؛ بدین معنا که می‌کوشد با به کارگیری نظریه‌های متن‌شناختی و روش‌های متن‌پژوهی و زبان‌پژوهی، قرائتی تازه از علوم قرآن به دست دهد. مهم‌ترین نظریه طرح شده در کتاب حاضر پیوند متن و واقعیت است که ابوزید آن را به هر متن ممتازی مانند شاهکارهای ادبی از جمله قرآن صادق می‌داند