عبدالاحمد جاوید (1927 - 2002 میلادی ) از معدود ادب پژوهان افغان است که تحقیقات سودمند فراوانی در گستره ادبیات، زبان و فرهنگ فارسی دری انجام داده است. جاوید به دلیل آشنایی با پژوهشگران سرشناس ایرانی و تسلط به زبانهای انگلیسی و عربی و همچنین دسترسی به تعدادی از مهم ترین نسخههای خطی دیوان اشعار شاعران فارسی زبان توانست قدم در راه های جدیدی بگذارد. وی زبان فارسی را دومین زبان تمدن اسلامی و حلقه اتصال میان اقوام و گویندگان دیگر زبانها در منطقه می دانست. فرهنگ جاوید حاصل تدریس مولف در دانشکده ادبیات دانشگاه کابل بوده و مرتفع ساختن پاره ای از مشکلات متون سده های پنجم و ششم را در نظر داشته است ونخستین فرهنگ فارسی به شمار می رود که بر استعمال لغات و اصطلاحات در متون ادبی و عمدتا شاعران سده های پنجم تا هفتم هجری استوار است. این کتاب پس از درگذشت جاوید توسط انتشارات جستجو در تهران به چاپ رسیده است.
تبيين اللغات لتبيان الآيات یا «فرهنگ لغات قرآن» تألیف محمد قریب، همان گونه که از نامش پیداس به ترجمه و توضیح لغات قرآن کریم اختصاص دارد. این فرهنگ بر اساس حروف الفبا با استفاده از دیگر معاجم و تفاسیر برای استفاده عموم نگارش شده است.این کتاب آنگونه که نویسنده گفته حاصل سالیان دراز تلاش و کوشش اوست. وی ضمن مراجعه به تفاسیر و قوامیس و معاجم در مجلس درس مفسران و استادان نیز حاضر میشده و از خرمن معرفت آنان برای تکمیل مجموعه خویش استفاده کرده است. در ابتدای کتاب نشانههای اختصاری منابع کتاب لیست شده است. همچنین ازآنجاکه این لغتنامه بر اساس اصل و ریشه لغات و مطابق حروف الفبا تنظیم گردیده است، بهمنظور اینکه اصل و ریشه عدهای از کلمات برای خوانندگان در موقع مراجعه روشن باشد، فهرستی از این نوع کلمات در ستونهای مخصوص با ذکر ریشه هر کلمه در برابر آن تهیه شده است تا خواننده، کلمه مورد نظر را به همان صورتی که در قرآن مجید آمده است پس از رجوع به فهرست، به ریشه آن که در مقابل هر کلمه نوشته شده است، آگاهی یابد
تبيين اللغات لتبيان الآيات یا «فرهنگ لغات قرآن» تألیف محمد قریب، همان گونه که از نامش پیداس به ترجمه و توضیح لغات قرآن کریم اختصاص دارد. این فرهنگ بر اساس حروف الفبا با استفاده از دیگر معاجم و تفاسیر برای استفاده عموم نگارش شده است.این کتاب آنگونه که نویسنده گفته حاصل سالیان دراز تلاش و کوشش اوست. وی ضمن مراجعه به تفاسیر و قوامیس و معاجم در مجلس درس مفسران و استادان نیز حاضر میشده و از خرمن معرفت آنان برای تکمیل مجموعه خویش استفاده کرده است. در ابتدای کتاب نشانههای اختصاری منابع کتاب لیست شده است. همچنین ازآنجاکه این لغتنامه بر اساس اصل و ریشه لغات و مطابق حروف الفبا تنظیم گردیده است، بهمنظور اینکه اصل و ریشه عدهای از کلمات برای خوانندگان در موقع مراجعه روشن باشد، فهرستی از این نوع کلمات در ستونهای مخصوص با ذکر ریشه هر کلمه در برابر آن تهیه شده است تا خواننده، کلمه مورد نظر را به همان صورتی که در قرآن مجید آمده است پس از رجوع به فهرست، به ریشه آن که در مقابل هر کلمه نوشته شده است، آگاهی یابد