توجهی که از سوی جوامع امروزی به فرهنگ عامه میشود و نیازی که به طرح و بررسی نمودهای این فرهنگ در جهان امروزی که سخت اسیر تکنولوژی است احساس میگردد، سازمانها و تشکیلات هر جامعهای را که وظیفهای در اینباره دارند، مسئولتر میسازد و با آگاهی از این حقیقت که زمینههای گوناگون فرهنگ عامه ایران، سرشار از بارهای غنی فرهنگی بوده و فوقالعاده حائز اهمیتاند، در این کتاب یازده مقاله در زمینه فرهنگ عامه از صادق همایونی آورده شده است. با خواندن این کتاب هر خواننده نسبت به ماهیت آن وقوفی دیگر خواهد یافت و با جلوههای گوناگون آن در زندگی مادی و معنوی کشور آشناتر خواهد شد. عناوین مقالات کتاب به این ترتیب است: فولکلور و سرزمین ما، ریشههای فولکلور در ادبیات کهن ایران، ویژگیهای ترانههای عامیانه ایران، زبان زرگری، شاهنامه و فولکلور، چهارشنبهسوری و جلوههایی از آن در گوشه و کنار ایران، فرهنگ عامه، فولکلور و گلستان سعدی، دیگر ویژگیهای ترانههای محلی ایران، نجما، تجزیه و تحلیل یکی از نسخ تعزیه قاسم.
کتابی که ترجمه آن اینک از نظر شما میگذرد رساله مختصری است که بیشتر برای تدریس در مدارس نوشته شده است. فلیسین شاله، درین رساله موجز سعی کرده است چنانکه شیوه اوست تمام مسائل مهم متافیزیک را با بیان ساده و دلپذیری مطرح و تقریر کند. بیان او در مورد مباحث فلسفی بیان یک فیلسوف نیست بیان یک معلم است. بیان او در مورد انتقاد، معتدل و در قضاوت، محتاط جلوه می کند. اقوال و آراء را با بیان ساده و موجزی تقریر می نماید و در همه حال سعی دارد تمام مطالبی را که درباره هر کدام از مسائل متافیزیک گفته اند، تا حدامکان جمع و نقل نماید. معذلک بدون سابقه ذهنی درک مطالب او دشوار خواهد بود. خواننده این کتاب وقتی به خوبی می تواند این مسائل مهم و دقیق و مبهم را درک کند که با جمال از تاریخ فلسفه را می توان توصیه کرد. خواننده ایرانی در چنین مواردی می تواند به کتاب نفیس "سیر حکمت در اروپا" مراجعه نماید.
مطالبی که در این دفتر جمع آوری شده است مقالات و نقدهایی است که در طی دوازده سال گذشته به مرور نوشته و در مجله های مختلف، به خصوص در نشر دانش چاپ شده است. سه مقاله و نقد قبل از انقلاب و مابقی بعد از انقلاب نوشته شده است، بعضی مقاله است، بعضی مطالبی است که به مناسبتهایی به عنوان سرمقاله نوشته و در نشر دانش چاپ شده است بعضی دیگر نقدهایی است که بر کتابهای فارسی و انگلیسی نوشته شده است. همه مقالات و نقدها تالیفی است به استثنای یک مقاله که از انگلیسی ترجمه شده است و آن مقاله "نزاع دیوانگان با خدا" نوشته هلموت ریتر است. (تاریخ و محل اولین چاپ مقالات و نقدها در انتهای هر مقاله ذکر شده است)
این کتاب در زمینه مردمنگاری جغرافیای طبیعی و فرهنگی سروستان به نگارش درآمده است. این کتاب از نخستین کتابها و مجموعه نشریههای مفصل در موضوع مردمنگاری درباره فرهنگ مردم روستایی ایران است که نخستین بار به سال 1349 انتشار یافته است. کتاب در دو بخش با نامهای زندگی مادی و زندگی معنوی، به وسایل اقتصادی، آبیاری و نحوه تقسیم آب، مساجد، آبانبارها، گردشگاههای عمومی، زیارتگاهها، آسیابها، خوراک، تجارت، معیشت، سرگرمیها، لهجهها، زبانهای بومی، هنرهای دستی، ادبیات عامه و .... میپردازد. در پایان کتاب نیز فرهنگی از لغات و واژگان محلی سروستانی همراه با آوانگاری و معنی هر کلمه آمده است.
میتوان گفت بیشتر و شاید هم همه گفتگوهایی که درباره آثار صادق هدایت صورت گرفته، درباره داستانهای اوست و نه دیگر آثار او که همه دارای شیوههای نوین و جالب و عمیق است. نویسنده در این کتاب ابتدا به سراغ آثار دیگر صادق هدایت رفته و آنها را بررسی کرده است. در بخش دوم کتاب درباره تأثیر صادق هدایت در شعر امروز سخن گفته است. آنکس که با سایهاش حرف میزد، .... و این زندگانی من است! و سالشمار و رویدادهای زندگانی صادق هدایت دیگر بخشهای این کتاب را شکل میدهند.