کتابخانه مجازی ادبیات

در کلمات و سخنان اهل تصوف الفاظ و تعبیرات و کنایات رمزی بسیاری به چشم می‌خورد که مفهوم آن برای نامحرمان قابل فهم و درک نیست؛ چراکه اهل تصوف مقید به مستتر نگاه‌داشتن افکار و عقاید خود بوده و همواره درک واژگان رمزی اهل الله را از نامحرمان پنهان می‌داشتند. این کتاب شرح عامی است بسیار ساده و برگرفته از معانی اهل تصوف و هدف از تهیه آن، درک نسبی معانی آثار منظوم و منثور عرفانی است. فهرست آثاری که مورد استفاده برای گردآوری این کتاب قرار گرفته، در پایان آورده شده است.

این کتاب در یازده بخش به اختصار به مبانی عرفان و تصوف پرداخته است. عناوین بخش‌های کتاب بدین ترتیب است: تعریف عرفان و تصوف، عرفان و تصوف اسلامی، سالک و شیخ، پاره‌ای از اصطلاحات مشهور صوفیه، توحید و وحدت وجود، محبت و عشق در عرفان، طریقت‌ها، خانقاه، نگاهی کوتاه به عرفان و تصوف در خارج از دنیای اسلام، تأثیر عرفان و تصوف در امور اجتماعی، عرفای معروف از صدر اسلام تا قرن نهم هجری.

علی‌خان ظهیرالدوله از رجال دوره عهد ناصری و مظفری و داماد ناصرالدین شاه قاجار و وزیر تشریفات دربار بود و در دوران وزارت نزد حاج میرزا حسین صفی علیشاه که مدعی قطبیت از یکی از شعب سلسله نعمت‌اللهی بوده و از هند به ایران آمده بود، سخت بدو دل بسته و نزد وی مشرف به فقر گردید. او چون وزیر تشریفات دربار بود، جریان کشته شدن ناصرالدین شاه و نحوه تشریفات پس از آن را در این کتاب به رشته تحریر درآورده است. در ضمیمه‌های کتاب، شرح حال نویسنده و بازجویی از میرزا رضا کرمانی نیز آورده شده است.

این کتاب از آثار برجسته کیوان قزوینی با مقدمه و حواشی استاد نورالدین چهاردهی است. در این کتاب نکات ظریف و مطالبی عالی در قالب حکایات ابوسعید مطرح شده است. این کتاب شرح حال ابوسعید و وضعیت صحن شاه نعمت‌الله ولی به انضمام کتاب صالحی در زمان ارشاد حضرت استادی نگاشته شده است. کتاب صالحیه به انضمام شرح حال ابوسعید تقریرات کیوان است که به کتابت «میرزا فتح‌الله خان جلالی» که از مریدان کبود بود می‌باشد.