این کتاب در یازده بخش به اختصار به مبانی عرفان و تصوف پرداخته است. عناوین بخشهای کتاب بدین ترتیب است: تعریف عرفان و تصوف، عرفان و تصوف اسلامی، سالک و شیخ، پارهای از اصطلاحات مشهور صوفیه، توحید و وحدت وجود، محبت و عشق در عرفان، طریقتها، خانقاه، نگاهی کوتاه به عرفان و تصوف در خارج از دنیای اسلام، تأثیر عرفان و تصوف در امور اجتماعی، عرفای معروف از صدر اسلام تا قرن نهم هجری.
این کتاب در واقع دفاعیهای است که "مجذوب علیشاه " در باب عقاید خویش نوشته است .بخش اول کتاب زندگینامه وی به قلم خود اوست .در آن جا مولف به مصایبی اشاره میکند که در طول زمان بر او وارد آمده است . وی سپس درباره توحید حق تعالی، وحدت وجود و مذاهب صوفیه به بحث میپردازد . گفتار پایانی کتاب به بررسی آرای مجلسی درباره تصوف اختصاص یافته است .مولف میخواهد اثبات کند که "مجلسی "با صوفیان حقیقی مخالفتی نداشته است .
در کلمات و سخنان اهل تصوف الفاظ و تعبیرات و کنایات رمزی بسیاری به چشم میخورد که مفهوم آن برای نامحرمان قابل فهم و درک نیست؛ چراکه اهل تصوف مقید به مستتر نگاهداشتن افکار و عقاید خود بوده و همواره درک واژگان رمزی اهل الله را از نامحرمان پنهان میداشتند. این کتاب شرح عامی است بسیار ساده و برگرفته از معانی اهل تصوف و هدف از تهیه آن، درک نسبی معانی آثار منظوم و منثور عرفانی است. فهرست آثاری که مورد استفاده برای گردآوری این کتاب قرار گرفته، در پایان آورده شده است.
عنوان اصلی کتاب عشق اصطرلاب اسرار خداست "مشارق انوار القلوب و مفاتیح اسرار الغیوب" است که توسط عبدالرحمن بن محمد الانصاری نگاشته شده است. آنچه در پى خواهد آمد، شرح کوتاهى از یکى از ارکان و اصول مهم عرفان، یعنى وصف«عشق و عشق ورزى هاى»بزرگانى است که مستانه به همه آیات الهى و در عین حال به یک مبدأ عشق مى ورزیدند. آنان که بدین پایه از محبت دست یازیدند، در حقیقت«اصطرلابى»براى مکاشفه و تبیین اسرار و رموز ماوراء طبیعت، به دست آوردند که به وسیله آن توانستند به شرح و تفسیر اسرار قرب خداوندى بپردازند و با استمداد از این ابزار، به اسرار عالم هستى پى ببرند. البته، پر واضح است که عشق براى ایشان در حکم ابزارى معنوى بود که دوگانگىهاى صورى ناشى از وهم و جهل و حجاب را مى زدود و آینه قلبشان را چنان جلا مى داد که در اوج عشق ورزى، با پر عشق به پرواز درآمده و فارغ از همه چیز حلاج وار، مستانه، سرود عاشقانه«انا الحق»سر داده و پای کوبان براى ترسیم معاشقه میان عبد و رب، به سوى مسلخ شتافته و یا از فرط محبت، همچون ابو یزید بسطامى«لیس فى جبتى سوى الله»را به بهاى اتمام ارتداد و زندقه، در حال وجد و خلسه بر زبان مى راندند:این همه در پرتو حب الهى میسرشان گردید و به حق مصداق «والذین آمنوا أشد حب الله»} واقع شدند. فهرست کتاب شامل این عناوین است: باب اول- در طریق رساننده ی جان های پاک به محبت حقیقی؛ باب دوم- در ذکر محبت و معانی آن؛ باب سوم- در اقسام محبت جنسی و نفسی؛باب چهارم- در معنی جمال و کمال و ...؛ باب پنجم- در محبت معنوی ...؛ باب ششم- در اقسام محبان؛ باب هفتم- در مقامات سالکان و احوال عارفان؛ باب هشتم- در درجات و اصلان؛ باب نهم- در ذکر اجمالی عشق و ...؛ باب دهم- در فضایلی که نفس از طریق محبت کسب می کند
مقصود اصلی از "متون تفسیری فارسی" آشنایی دانشجویان زبان و ادب فارسی با تحولات و دگرگونیهای ترجمه و تفسیر قرآن مجید و قرءات و تحقیق در متون تفسیری درجه اول در این زبان است. بدین منظور نمونههایی از بیست ترجمه و تفسیر، به ترتیب تاریخی، فراهم آمده و رسم الخط احوال و آثار مترجمان و مفسران، تا جایی که امکان داشت، به استناد نوشتههای محققان و مصححان معرفی گردیده تا دانشدوستان و دانشجویان، بیش از پیش به عشق و علاقه ایرانیان و تلاش و کوشش ستودنی و فراوان آنان در برگردان مهین کلام یزدان به زبان فارسی آشنا گردند و سیر ترجمه و تفسیر قرآن کریم را در سدههای نخستین اسلامی، با مراجعه به اسناد و مدارک بیشتر از نظر گذرانده مورد بررسی قرار دهند و دریابند که دانشمندان میهن اسلامی ما چه مایه وقت و فکر صرف این کار خطیر کردهاند و برای درک معانی و رموز کلام الهی و برگردان آن به فارسی چه اندازه دقت و احتیاط داشتهاند.