کتابخانه مجازی ادبیات

زندگانی یا سیره معصومین همواره چیزی فروتر یا فراتر از تاریخ نگاری و تراجم احوال دیگران بوده است. زیرا عنصر اعتقاد و مبالغه دوستانه و دوستدارانه در این کار دخالت می کرده است و تاریخ زندگانی بزرگان دین را بعضا با هاله ای از افسانه و اسطوره و خوارق عادات می پوشانده است. چنانکه از قرون اولیه تا نگارش ناسخ التواریخ همین دید حاکم بوده است. در عصر جدید تاریخ نگاری روشمندتر شده است و امروزه نسبت ندادن علم غیب و معجزات شگرف به ائمه اطهار به حساب کم اعتقادی یا بددینی تاریخ نویس یا سیره نگار گذاشته نمی شود. معصومین چهارده گانه دارای شخصیت قدسی و مقام عصمت اند و تصویر تحقیقی به دست دادن از زندگی و آثار آنان در عصر ما موثرتر از توصیف تبلیغی است. سیره های چهارده گانه این مجموعه با همین دید تاریخی – تحقیقی واقع نگاری نوشته شده است. زندگی ائمه اطهار که به قلم دکتر سیدمهدی جعفری است کلیه مقالات یازده گانه به همت شادروان محمدحسین مشایخ فریدنی، رفع الله درجته، تنقیح و تهذیب شده و بخش مناقب به هریک اضافه شده است.

کتاب حاضر که مشتمل بر یادداشت های مربوط به "رجال" و یک مقاله مفصل و بالنسبه منسجم زیرعنوان "فایده تاریخ" یا "روش تحقیق" است به عنوان مجلد اول "یادداشت های مینوی" به پیشگاه اهل علم و تحقیق عرضه می گردد. در اجرای طرح کلی تنظیم، تدوین و چاپ مجموعه دستنوشته های استاد، ما پایه کار خود را آغاز بر بخش عمده یادداشت ها که تفکیک و عنوان بندی شده است، قرار دادیم. البته حق این بود که قبل از اقدام به چاپ یادداشت ها، نوشته های پراکنده و مغشوش هم مورد بررسی و موضوع یابی قرار گرفته باشد و مطالب ذیربط در میان یادداشت های بخش اصلی توزیع شده باشد، لیکن چون این کار اولا نیاز به زمان بیشتر داشت و در نتیجه چاپ مجموعه یادداشت ها به خاطر آن تا مدتی نامعلوم به تعویق می افتاد و ثانیا کمیت این برگه های مغشوش چنانکه گفته شد آنچنان قابل توجه نیست که کمبود آن فعلا بر طرح کلی کار به لحاظ کیفی اثر منفی بگذارد و ثالثا چنانکه آمد چون هنوز هم کتب بسیاری در کتابخانه مینوی وجود دارد که استاد بر آن ها حاشیه نویسی کرده و این حواشی نیز الزاما باید در آینده بر مجموعه یادداشت ها اضافه شود؛ بنابراین بهتر دیدیم عجالتا عمده یادداشت ها به تدریج چاپ و نشر گردد و همزمان با آن برگه های پراکنده و مطالب حواشی کتابها هم استخراج تفکیک و تدوین شود تا در چاپ بعدی "یادداشت های مینوی" به عناوین ذیربط الحاق گردد. اهم عناوین موضوعی یادداشت های بخش اول- اصل دستنوشته ها اینهاست: رجال؛ روش تحقیق؛ تصوف؛ فردوسی و شاهنامه؛ دستور زبان فارسی؛ اشتقاق سازی عامیانه؛ عروض؛ بدیع و قافیه؛ سفرنامه ها؛ درباره مولوی و کسان او؛ مولویان، سلطان ولد و مابعد او؛ نوروزنامه و خیام؛ ویس و رامین، ناصرخسرو و اسمعیلیه؛ درباره مویسقی، جامی؛ عبیدذاکانی و موش و گربه، نسخه های خطی ترکیه و انگلیس؛ یوسف و زلیخا، نظام الملک و سیاست نامه و ...

این کتاب فهرست روزنامه های موجود در کتابخانه آستان قدس رضوی است که از لحاظ قدمت از اهمیت خاصی برخوردار است. معرفی روزنامه ها به شرح زیر فهرست شده است: نوع روزنامه، صاحب امتیاز، سال تاسیس، محل انتشار، فاصله انتشار، نشانی، بها و آنچه نیاز به توضیح بوده و یا نام اصلی روزنامه به عنوان ثانوی تغییر یافته است، تحت عنوان "یادداشت" ذکر شده است