در این مجموعه، مقالاتی در خصوص آثار و احوال استاد محمدتقی شریعتی گردآمده است .عناوین مقالات و نویسندگان آن بدین قرار است : سپیده باوران/استاد محمدرضا حکیمی ; سنگر دفاع از اسلام در خطه خراسان/استاد شهید مطهری ; نامه فرزند به پدر/دکتر علی شریعتی ; فایده و لزوم دین/محمدعلی مهدوی راد ; مفسر نوگرای قرآن/محمد اسفندیاری; مربی والامقام جامعه/استاد محمدتقی جعفری. افزون بر آن، چکیده هشت کتاب از استاد محمد تقی شریعتی در پایان کتاب به چاپ رسیده است
مجموع مقالات پیرامون ادبیات و شعر نوشته برترین ادیبان و شعرا و نویسندگان معاصر که توسط زنده یاد ابراهیم زال زاده بنیانگذار و مدیر نشر ابتکار و بامداد گردآوری شده است: مجموعه مقالاتی از صفدر تقی زاده داریوش آشوری نجف دریابندری باقر پرهام احمد شاملو هوشنگ گلشیری م. آزاد احمد کسیلا فیروز شیروانلو مهدی اخوان ثالث سیمین بهبهانی ع. پاشایی و... فهرست: موسیقی زبان، عکس های یک شاعر، زیبایی چیست؟، نگاهی به ادبیات امروز آمریکای لاتین، جهان سوم در تکاپوی جهانی، یادی از بهرام صادقی، نگاهی به سه کتاب رضا براهنی و ...
مجموعه حاضر اشعار دکتر فرامرز نوریانی متخلص به "مظلوم" است که در سال 1312 چشم به جهان گشود و تحت تعلیم و تربیت مادری روشنفکر و پدری آزاده پرورش یافت. در سال 1338 موفق به دریافت دکترای پزشکی از دانشکده پزشکی اصفهان شد و در سال 1350 دکترای اعصاب و روان را از دانشکده پزشکی تهران کسب نمود. ایشان در سن 60 سالگی دار فانی را وداع گفت.
این مجموعه شامل دو بخش مقالات و گفتگو است. در بخش اول که شامل مقالات است، درباره موقعیت، پیشینه و آینده زبان فارسی مطالبی تحقیقی آمده است. در بخش دوم با نامآورترین استادان ادبیات فارسی در کشورهای مصر، هند، روسیه، تاجیکستان، مجارستان و ارمنستان گفتگو شده است. این گفت و شنودها اغلب در محل اقامت استادان در کشورهای خودشان انجام یافته است. یادآوری این نکته لازم است که مطالب این مجموعه قبلا در ماهنامه کیهان فرهنگی منتشر شده است. این نشریه همواره بخش وسیعی از برنامههایش را معطوف تعمیم زبان و ادبیات فارسی در جهان کرده است و انتشار ویژهنامههایی در زمینه فرهنگ ملل و گفتگو با استادان زبان فارسی در کشورهای جهان تداوم این سیاست بوده است.
این کتاب دربرگیرنده چند مقاله نقدی کوتاه است که زبان و بیانی ساده و آموزنده دارد. فصول کتاب عبارتند از: رمان، خلق جهانی نو، تخیل فرهیخته، ادبیات داستانی، نقد ادبی، زبان رمزی و قصههای پریوار، شیوههای نقد ادبی، دروازه مغرب، آغازی برای پایان. دو فصل آخر را نویسنده این کتاب نوشته و فصول دیگر شرح و نقد کتابهایی است که در زمینه پژوهش و نقد ادبی که دیگران به زبان فارسی ترجمه کردهاند.