قالب مثنوی یکی از قالب‌های شعر سنتی است که از دوره‌های اولیه شعر فارسی تا دوران مشروطیت، فراز و نشیب‌های فراوانی را پشت سر گذاشت. این قالب در کنار قالب‌هایی چون غزل، رباعی دوبیتی به دلیل ظرفیت‌های خاص آن، از پرکاربردترین قالب‌هایی است که در بازگشت دوباره ادبی، پا به عرصه شعر انقلاب گذاشت و با شروع جنگ تحمیلی، یک بار دیگر مورد توجه قرار گرفت و برخی شاعران از آن به عنوان مناسب‌ترین و گسترده‌ترین عرصه برای بیان معتقدات و احساسات اسلامی و انسانی خود استقبال کردند و به دامنه تغییرات، ابتکارات و نوآوری‌های اعمال‌شده در آن افزودند. ویژگی مهم این مثنوی‌ها، تغییر در محور عمودی خیال و عدول از شیوه داستان‌سرایی به شیوه قدما و تلفیق حماسه، عرفان و دین است که اغلب در اوزان بلند و غیرمعمول در مثنوی‌های گذشته، با به‌کارگیری ردیف‌های طولانی و قافیه‌های با اشتراک حروف بیشتر و خلق تصاویر شعری جدید با استفاده از عناصر خیال چون: تشبیه، استعاره، تشخیص و ... و ساختن ترکیبات نو و بدیع و واردکردن اصطلاحات جدید است.

منابع مشابه بیشتر ...

658ae967ade05.jpg

شرح گلشن راز شیخ محمود بن عبدالکریم شبستری

شیخ محمود شبستری

کتاب حاضر مشتمل بر دو گفتار به زبان فرانسوی، به خامه توانای استادان گرامی دکتر صفا و لیوه روسای محترم دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران و استراسبورگ و یک مقدمه از نویسنده در معرفی کامل نسخه خطی کتابخانه ملی و دانشگاهی استراسبورگ و شرح یکصد و شصت و هشت بیت از مثنوی گلشن راز که متاسفانه شارح عارف آن تاکنون ناشناخته مانده است. و در آخر تعلیقاتی که برای حل مشکلات و توضیح و تعریف لغات و مصطلحات عرفانی و فلسفی به کوشش نویسنده فراهم گردیده است.

658ad16100914.jpg

شهدای روحانیت شیعه در یکصد سال اخیر - جلد دوم

علی ربانی خلخالی

شهدای روحانیت نماد سازش ناپذیری این قشر فرهیخته با فساد است و این مسئله حقیقتی است که در طول تاریخ پس از امامان معصوم به خصوص در میان روحانیون شیعه خود را با تمامی ابعاد نشان داده است.جمع کثیری از روحانیون شهید از کودتای انگلیس در سال 1299 تا مبارزات سید جمال‌الدین اسدآبادی، مشروطه، آغاز مبارزه بر ضد رژیم پهلوی،‌ انقلاب اسلامی و دفاع‌مقدس، در این کتاب معرفی شده‌اند. غالب خیزش‌های انقلابی مردم ایران در مقاطع مختلف تاریخ بر ضد حاکمان ظالم، در سایه و با هدایت روحانیان آگاه از وضع موجود جامعه صورت گرفته و اوج این اتحاد مردم و روحانیت، در جریان‌هایی مانند تحریم تنباکو، مشروطیت و انقلاب اسلامی دیده می‌شود. این روحانیان مبارز، با متحمل شدن زندان و شکنجه، باز هم از هدف نهایی خود که همان آزادی مردم و حفظ شریعت بوده، دست برنداشته‌ و تا آخرین نفس مقاومت کرده‌اند. لحظه لحظه فعالیت‌های سیاسی این قشر، در قالب اسناد تاریخی به ثبت رسیده‌ و گهگاه به صورت کتاب منتشر شده‌اند و یا برآیند تحلیل و بررسی این مدارک،‌ زندگی‌نامه این روحانیون را شکل داده‌اند.بر اساس آمار موجود، بیش از 3700 تن از روحانیان در طول مبارزات انقلاب اسلامی و دفاع‌مقدس به شهادت رسیده‌اند که از این میان، حدود 113 نفر از سال 1334 تا اواسط شهریور سال 1359 و در خلال فعالیت‌های مبارزاتی بر ضد رژیم پهلوی به شهادت رسیده‌اند.جمعی از این روحانیون، قبل از پیروزی انقلاب ‌دستگیر، شکنجه، محاکمه و به شهادت رسیده‌اند و برخی نیز پس از استقرار جمهوری اسلامی، به دست منافقین ترور شده‌اند. جلد اول کتاب شهدای روحانیت شیعه بعد از مقدمه، بیوگرافی بیش از یکصد و پنجاه شهید روحانی نوشته شده است و جلد دوم بیش از دویست و چهل شهید روحانی می باشد

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

571a728b9bd4d.PNG

نمودهاي سودمند کهن‌الگوي آنيموس در ادب پارسي

شکرالله پورالخاص

همه ما از نظر زيست‌شناختي، به ميزان چشمگيري ظرفيت‌هاي جنس ديگر را داريم؛ از اين‌رو، واجد صفات مردانه و زنانه به طور توام هستيم. اما فشارهاي اجتماعي به تفاوت‌هاي جنسي جنبه اغراق‌آميز مي‌دهد: زنان را مجبور مي‌کند وجه زنانه خود را رشد بيشتري دهند و مردان را وادار به تاکيد بيشتر بر طبيعت مردانه خود مي‌کند. نتيجه آنکه «جنبه ديگر»، واپس زده و ضعيف مي‌شود. با وجود اين، «زن درون» يا آنيما در مردان و «مرد درون» يا آنيموس در زنان، به صورت‌هاي گوناگون، از جمله روياها، خيال‌پردازي‌ها، اساطير، ادبيات و ... ظاهر مي‌شود. در اين مقاله، دو نمود سودمند آنيموس، يعني «معشوق (مرد آرماني)» و «همراه دروني»، با نمونه‌ها و مثال‌هاي مختلف، در ادبيات و فرهنگ ايراني تحليل شده است و اين نتيجه حاصل شده است که حداقل يکي از نمودهاي آنيموس در ناخودآگاه زن ايراني از پروتوتايپ واحدي نشات مي‌گيرد و اين پروتوتايپ، به احتمال زياد، ايزد مهر است.

پژوهش‌ها/نقد و نظریه ادبی فرهنگ و تمدن/اسطوره و فرهنگ
مقاله