در ورای همه مفاهیم صریحی که قومی از طریق هنر، مذهب، معماری و قانونگذاری بیان میکند، مقاصد ذهنی مبهمی نهفته است که آگهی بر آن سخت دشوار است. وقتی درباره گذشته تحقیق میکنیم گاه گاه شدیداً وجود آنها را حس میکنیم، نه به دلیل حضور آنها در گذشته بلکه به سبب غیبت آنها. هنگاهی که آثار عظیم و مدون گذشته را میخوانیم متوجه میشویم که آنها را بدون همراهی چیزی که همیشه با آثار عظیم و مدون امروزی همراه است میخوانیم: طنین مقاصد و فعالیتهای گوناگون، هیاهوی القاءکنندهای که در زمان حال همواره پیرامون ما را گرفته و از آنچه که هیچگاه به طور کامل بیان نمیشود به گوش میرسد، آنچه که در لحن درودها و دشنامها، در زبان عامیانه و در طنز و آوازهای مردمپسند، در شیوه بازی بچهها، د حرکات پیشخدمت هنگام چیدن بشقابها و در کیفیت خودغذایی که انتخاب میکنیم مضمر است. این مقاله از کتاب تخیل آزادمنشانه که نخستین بار در سال 1948 منتشر شد اخذ شده است.
رویآوری به ادبیات جدید، به تقریب از اوایل مشروطیت در ایران آغاز شده است، با کتابهایی نظیر سیاحتنامه ابراهیم بیگ زین العابدین مراغهای و مسالک المحسنین میرزا عبدالرحیم طالبوف که در واقع داستان به صورت معمول و شناخته شده امروز نبود، بلکه داستان - مقاله یا مقالهای رمانگونه بود که به قصد انتقاد از اوضاع اداری و اجتماعی روزگار نوشته شده بود. اساس این کتاب بر پنج بخش نگاشته شده است: قصه و قصههای عامیانه، داستان و داستان کوتاه، رمان، پیشکسوتهای داستان کوتاه، نگاهی کوتاه به داستاننویسی معاصر ایران.
این کتاب تنها اثر کامل و مستقل ادوین میور درباره نقد ادبی است. ساخت رمان در حقیقت نتیجه یکی از بهترین مطالعات و بررسیهای نظری درباره رمان است. در این کتاب نوعی وجوب متافیزیکی یافت میشود که خواندن آن انسان را به هیجان میآورد. محور اصلی کتاب، فصل درخشانی است که بر آن زمان و مکان نام نهاده شده است. میور با تواضع تمام میکوشد طرحها را چنان که هستند شناسایی و طبقهبندی کند، نه آنطور که باید باشند . او میگوید: تنها چیزی که میتواند درباره رمان مطلبی به ما بگوید، همانا خود رمان است. این کتاب به نثری ساده اما مختصر و شاعرانه نوشته شده است