زبانی که اکنون در منطقه آذربایجان ایران به آن تکلم میشود ترکی است. چنان که شاهدها، متنها و آثار بازمانده از گذشته نشان میدهد، قبل از رواج زبان ترکی در منطقه آذربایجان ایران، گویش آذری (پهلوی) که شاخهای از زبانهای ایرانی است در این منطقه رایج بود. قدیمیترین مرجع در این موارد گفته ابنمقفع (متوفای 142 قمری) به نقل از ابن ندیم است که زبان آذربایجان را «پهلوی» (الفهلویه)، منسوب به «فهله»، یعنی سرزمینی که شامل اصفهان و ری و همدان و ماه نهاوند و آذربایجان بوده است میشمارد.
موضوع کتاب درباره خودآموز زبان آذربایجانی است از منصور خانلو و انتشارات تلاش تبریز آن را در سال 1366 به چاپ رسانده است
درباره نام شهر «بغداد» و اینکه ریشه آن چیست، بین پژوهشگران اختلاف واقع شده است. استاد یوسف غنیمه اعتقاد دارد که نام بغداد از لحاظ ریشه و معنی آرامی است و از دو کلمه مرکب شده است. نویسنده این نوشتار ابتدا این قول را رد کرده و سپس به ریشهشناسی این کلمه پرداخته است.
این اثر چهل و هشتمین اثر از مجموعه شرقشناسی رم است که زیر نظر گراردو نیولی ایرانشناس شهیر ایتالیایی منتشر میشود. این دفتر مجموعه مقالات همایش بینالمللی فرهنگنگاری ایرانی میانه است که به تاریخ 11ـ9 آوریل 2001 در دانشگاه رم «لاساپینزا» برگزار شد و در سال 2005 میلادی به کوشش کارلوج. چرتی و ماوروماجی به چاپ رسید. در این نوشته ابتدا عنوان همه مقالههای این مجموعه را میآوریم، سپس به معرفی و بررسی چند مقاله میپردازیم.