در مقاله پیش رو به معرفی و توضیح اصطلاح «باده سپندانی» پرداخته شده است. شاعران فارسی زبان در چند بیت به این نوع باده اشاره کرده‌اند، اما تاکنون معرفی دقیقی از آن ارائه نشده است. این باده که با استفاده از سپندان (=خردل) به عمل می‌آمده، ظاهراً گیرایی کمتری داشته است، و همین امر باعث شده که در برخی مذهب‌های اهل تسنن این نوع باده، نه به صراحت بلکه به تلویح، حلال انگاشته شود. بی‌گمان حنبلیان آن را حرام و حنفیان حلال می‌شمرده‌اند، اما در باب شافعیان و مالکیان ظن غالب بر تحریم است. معنای دقیق بیت‌هایی که این اصطلاح در آن‌ها به کار رفته و آگاهی از خصایصی که در کتاب‌های عجایب و ادویه به سپندان نسبت داده شده، همچنین استناد به فقه مذهب‌های اهل تسنن، ما را در یافتن تصویر روشنی از باده سپندانی یاری داده است.

منابع مشابه بیشتر ...

62d2ca95cfb3f.jpg

تحلیل سفرنامه ناصرخسرو (همراه با متن سفرنامه)

جعفر شعار

در تاریخ ادبیات فارسی و میان شاعران و نویسندگان جهان، ناصرخسرو جایگاه ویژه‌ای دارد؛ او یک سیاحتگر یا شاعری عادی نبود. پایگاه عقیدتی استواری داشت. نوشته‌هایش چه نظم و چه نثر وقف اندیشه دینی و دعوم مردم به پذیرش آن بود. سفرنامه او ظاهرا برای عامه مردم نوشته شده و درباره مسائل مذهبی ساکت است؛ ولی از دو عبارت آن کتاب روشن است که هیچ‌گونه شک و شبهه‌ای در صحت نسب فاطمیون نداشته و درباره حسن اداره امور و ثروت و قناعت و امنیت و آسایش رعایای ایشان با شور و حرارت سخن گفته است. نویسنده در کتاب حاضر ضمن اشاره‌ای به زندگی و آثار ناصرخسرو، سفرنامه او را تحلیل کرده و در پایان متن مصحح آن نیز آورده شده است.

62bd7d3a03c94.jpg

وجه دین

ناصرخسرو قبادیانی مروزی یمگانی

کتاب "وجه دین" بظن قوی از تألیفات حکیم ناصرخسرواست و در کتب مختلفه تألیف آنرا بمشارالیه نسبت داده‏اندولی آنچه که در کتب متأخرین در باب تألیفات حکیم مزبور ذکر شده محل اعتماد و اعتبار نیست و بعضی کتبی که به‏ناصرخسرو مربوط نیست بوی منسوب گشته‏اند ولی دلیل قاطعی که ما درباره "وجه دین" و نسبت تألیف آن به‏ناصرخسرو در دست داریم اینست که در بعضی کتب قدیمه هم بدین کتاب و مؤلف آن اشارتی شده است مثلا کتاب "بیان الادیان" که تقریبا در حوالی قرن دهم نوشته شده "وجه دین " و نسبت تألیف آن به ناصرخسرو در دست داریم‏اینست که در بعضی کتب قدیمه هم بدین کتاب و مؤلف آن اشارتی شده است مثلا کتاب " بیان الادیان " که تقریبا درحوالی قرن دهم نوشته شده "وجه دین" را بناصرخسرو نسبت داده است بقسمی که با ظنی قریب به یقین میتوان گفت " وجه دین " از تألیفات حجت است. موضوع کتاب هم خود دلیل بزرگی است که مؤلف انرا در اطراف مذهب اسماعیلیه نوشته واگر کسی عقایدناصرخسرورا در فلسفه و حکمت الهی از روی کتاب زادالمسافرین او دقت کند ملاحظه خواهد کرد که از وجه دین هم‏ان عقائد را میتوان استنباط نمود. نیز شیوه نوشتن وترتیب و ترکیب عبارات فارسی ان با سایر مؤلفات حکیم شباهت‏کامل دارد بقسمیکه هر ذوق سلیم وحدت اسلوب فارس "وجه دین" را با کتب دیگر ناصرخسرو فورا درک می‏کند. کتاب وجه دین به تصحیح و تحشیه و مقدمه غلامرضا عوانی و با مقدمه انگلیسی سیدحسین نصر توسط انتشارات انجمن فلسفه ایران به چاپ رسیده است

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

5614e36592883.PNG

بررسي انتحالات ادبي راوندي

مسعود راستی پور

کتاب راحه الصدور و آيه السرور في تاريخ آل سلجوقي، تأليف نجم الدين راوندي يکي از کتب معتبر در زمينه تاريخ سلجوقيان عراق است. شيوه نگارش کتاب و ابيات منقول فراوان در آن، باعث شده است که اين اثر مورد توجه بسياري از پژوهشگران ادبيات فارسي نيز قرار گيرد. در اين مقاله کوشش شده است تا با بررسي برخي جوانب تاريخي و ادبي راحه الصدور، تعدادي از انتحالات راوندي در بخش‌هاي منظوم کتاب، نمايانده و اثبات شود.

پژوهش‌ها/پژوهش‌های عمومی ادبی پژوهش‌ها/پژوهش‌ در نثر و متون
مقاله