کتابخانه مجازی ادبیات

کتابنامه آثار زنان ایران شامل دو قسمت مولفین زن و مترجمین زن است که در سال 1349 منتشر شده است. در این سال کتابخانه اختصاصی تحقیق درباره زن تشکیل شد. هدف از این اقدام تاسیس مرکزیست برای جمع آوری تحقیقات مربوط به زن و آثار زنان مولف و مترجم ایرانی و تشویق دیگر بانوان دانشمند کشور تا ضمن اجرای وظایف خانوادگی و اجتماعی اندوخته معنوی و فکری خود را نیز بکار گیرند و برای کمک به پیشرفت فرهنگ جامعه اثری از خود به یادگار گذارند.

بیش از هزار و چهار صد سال است که تاریخ اسلام در خوب و بد با تاریخ اروپا عجین است. از سوی دیگر، جهان اسلام وارث همان فرهنگ هایی است که اروپا به ارث برده است، بنابر این، تاریخ تطبیقی کاربردی که توسط اروپائیان و مسلمانان نوشته می شود برای شناخت هر دو طرف کارساز و مفید است. کلود کاهن، استاد دانشگاه پاریس و محقق در زمینه مطالعات اسلامی و کشورهای مشرق اسلامی، با همین دیدگاه این اثر را تألیف کرده است. شایان توجه است که طرح و اجرای اولیه این اثر نخستین بار توسط ژان سواژه استاد وی صورت گرفته است. اثر ژان سواژه نخست در سال 1943م منتشر شد و تجدید چاپ آن نیز به همراه ضمائم در سال 1946م صورت گرفت. پس از درگذشت سواژه در سال 1950م، کاهن ادامه کار استاد را به عهده گرفت و چاپ سومی از سواژه را با همان عنوان قبلی و به نام وی منتشر کرد. با این حال و به لحاظ این که آثار مربوط به کتابشناسی نیاز مداوم به بررسی های جدید دارد، مؤلف بر آن شد که باز هم چاپ جدیدی که حاوی مآخذ تازه تر باشد در اختیار علاقمندان قرار دهد. بنابراین او کتاب حاضر را که شامل منابع مربوط به سده های هفتم تا پانزدهم میلادی/ یکم تا هشتم هجری قمری است، در سال 1982م منتشر کرد. کتاب حاضر اساسا در مجموع برای استفاده دانشجو و دانشمند فرانسوی و احیانا برای «محقق غربی» نگاشته شده است. با این همه «شرقیها» هم می توانند از آن استفاده کنند، چرا که، در دنیای معاصر، دیگر نمی توان ملتها را از یکدیگر جدا دانست.

غرض از تدوین این کتاب فراهم‌آوری نوشته‌های سیاحان ایرانگرد و جمع‌کردن اندیشه‌های مختلف آنان درباره ایران و ایرانیان است و این کار اگر با تعمق صورت گیرد، گوشه‌های تاریکی از تاریخ سرزمین کهن ما را روشن می‌کند و زاد و توشه‌ای می‌شود برای محققان و مورخان. ترجمه سفرنامه‌های روسی برای نسل کنونی سودمند است؛ زیرا اولا عظمت و شوکت ایران و سربلندی ایرانیان را در ازمنه قدیم برای ما مجسم می‌کند؛ ثانیا تجاوز دو دولت روس و انگلیس را در دو قرن اخیر به کشور ایران برملا می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه آنها از ضعف دول این سرزمین سوءاستفاده نموده و با تهدید و تجاوز خود ذخایر و غنایم ملی ما را تصاحب و به غارت برده‌اند؛ ثالثا برخی از این سفرنامه‌ها مربوط به سده هجدهم ونوزدهم میلادی است و ترجمه آنها روش حکومت استبدادی، اوضاع اداری، فرهنگی، اجتماعی و به طور کلی وضع زندگانی ایرانیان را در دوران‌های متفاوت آشکار می‌کند. از این‌رو گردآورنده در این کتاب سعی کرده پاره‌ای از خاطرات این سیاحان را که عاری از فهرست مطالب بود و نیز سفرنامه‌هایی که از زبان‌های دیگر به روسی ترجمه شده و همچنین کتاب‌های بسیار مفیدی که درباره تاریخ ایران و گذشته آن توسط ایران‌شناسان و ایران‌گردان روسی به رشته تحریر کشیده شده است را پس از مطالعه و بررسی کامل فهرست‌گونه‌ای برای آنها تنظیم کرده و به قلم آورده است.