این کتاب به نام سرزمینی است که قرون متمادی گهواره تمدن و فرهنگی بلندآوازه بوده است. بیش از شش هزار سال از تاریخ این زادگاه علم، هنر و ادب میگذرد و نهتنها امروز بعد از انقلاب اسلامی، قبله مردان و زنان آزاده جهان شه است، بلکه از روزگاران بسیار کهن انوار علم، معرفت و آزادی از این سرزمین الهی به سراسر گیتی پرتوافکن بود. در این کتاب در سه فصل به تاریخ ایران پرداخته شده است. فصل اول درباره آغاز تمدن و پیشرفت فرهنگ در ایران است. این فصل در پنج بخش به این موارد پرداخته است: آغاز زندگی و سابقه تمدن در ایران، سیر اندیشه در ایران، میراث فرهنگی و علمی ایرانیان، خدمات ایرانیان به اسلام، آثار هنری ایران. فصل دوم کتاب در هشت بخش به اوضاع طبیعی ایران از قبیل آب و هوا، جغرافیای طبیعی و .... پرداخته است. در فصل سوم کتاب نیز اوضاع سیاسی ایران بررسی شده است. این فصل در بخشهای زیر سامان یافته است: مرزهای سیاسی ایران، رویدادهای مهم تاریخ ایران، ترکیب نژادی جمعیت ایران و .... .
ر این کتاب که از سوی "اداره کل میراث فرهنگی استان تهران "انتشار یافته تلاش شده جغرافیای تاریخی و محوطههای باستانی و بناهای تاریخی فرهنگی شهرستان "شمیران "(یکی از فرمانداریهای نه گانه تهران)، شامل "لواسان " و "رودبار قصران "به تفصیل و همراه با عکس معرفی گردد .ابتدای کتاب شامل اطلاعاتی است درباره موقعیت و اهمیت جغرافیایی شمیران، تقسیمات کشوری و فرمانداری شمیران، جغرافیای تاریخی و وجه تسمیه رودبار قصران داخل، کوهها و رودها و راههای رودبار قصران، اقوام ساکن در طبرستان قبل از مهاجرت آریاییها، تاریخ رودبار قصران از دوره آشوریها و مادها و هخامنشیان تا دوره قاجار (به ویژه دوره علویان آل بویه، غزنویان، اسماعیلیان، مرعشیان، چلاویان، جلالیان، تیموریان و آل کیا) .سپس آثار باستانی و تاریخی فرهنگی "دشت لار"، "لواسان بزرگ "و "رودبار قصران"، به ترتیب و تفکیک شهرها و روستاهای آنها معرفی شدهاند که عموما شامل محوطههای باستانی، قلعهها، امامزادهها، کاروانسراها، قبرستانها، رباطها، تپههای باستانی، مساجد و حسینیهها، حمامها، کاخها، مناظر طبیعی، باغها و سایر بناهای باستانی تاریخی است . در پایان کتاب فهرست منابع و فهرست محوطهها و بناهای تاریخی فرهنگی شمیران (لواسان و رودبار قصران)، همچنین نقشه موقعیت جغرافیایی آثار یاد شده (نقشه باستان شناسی) آمده است
جلد پنجم از نامواره دکتر محمود افشار مقاله ها و گفتارهایی است در زمینه های مربوط به تاریخ ایران، قلمرو زبان فارسی، تحقیقات ادبی، مباحث شعر فارسی، مسائل فنی زبان فارسی، عقاید سیاسی دوره قاجار، اسناد تاریخی، وضع فرهنگی و اجتماعی یزد و یادداشتها و اسنادی است که با زندگانی دکتر محمود افشار متناسب است. مقاله ها به ترتیب تاریخ دریافت آنها به چاپ رسیده است.
موضوع کتاب شیوه نگارش فارسی در مورد دستور زبان، روش صحیح املاء، نامه نویسی و برگزیده آثار نویسندگان بزرگ ایران است که محمد جوادی پور در سال 1368 آن را تالیف و توسط انتشارات بنیاد منتشر شده است