رساله «یک کلمه» مهم‌ترین اثر میرزا یوسف‌خان تبریزی معروف به مستشارالدوله، رجل سیاسی و روشنفکر عهد ناصرالدین شاه قاجار، به احتمال زیاد نخستین اثر برجای‌مانده از جنبش روشنفکری دینی به زبان فارسی است. مستشارالدوله در این رساله می‌کوشد تا نشان دهد اصول تجدد و تجددخواهی در زمینۀ نهاد سیاست و قانون‌گذاری نه‌تنها با تعالیم و احکام دین اسلام ناسازگاری ندارند، بلکه به‌آسانی از این تعالیم و احکام استنباط و استخراج و استنتاج می‌تواند شد. در پایان کتاب نوشتارهایی متفرقه از مستشارالدوله آورده شده است.

منابع مشابه بیشتر ...

628a326c78381.png

هفت اقلیم (جلد سوم)

امین احمد رازی

این کتاب تذکره‌ای است تاریخی و جغرافیایی که به تشریح اقالیم سبعه پرداخته و نویسنده در ضمن توصیف برخی از شهرها و آبادی‌ها، به‌اجمال و گاه به‌تفصیل از بزرگان و مشاهیر آنها سخن گفته است. نویسنده این کتاب را به زبان فارسی و در سال 1018 قمری در طول شش سال نگاشته است. نویسنده هر اقلیم را منسوب به یکی از ستارگان دانسته و هر یک را تشریح کرده است. مؤلف که از ادبای نامدار نیمه دوم قرن دهم است، با شرح هر اقلیم از اقالیم سبعه، نخست طول و عرض و مساحت تقریبی آن اقلیم را بیان کرده، سپس به موقعیت جغرافیایی و مسائل تاریخی آن اشاره نموده و در پی آن، شهرهای عمده و گاه شهرهای کوچک آن اقلیم را نام برده است. کتاب مملو از اشعار، اخبار و حکایات است. این کتاب به تصحیح جواد فاضل است.

628a3128d0e25.png

هفت اقلیم (جلد اول)

امین احمد رازی

این کتاب تذکره‌ای است تاریخی و جغرافیایی که به تشریح اقالیم سبعه پرداخته و نویسنده در ضمن توصیف برخی از شهرها و آبادی‌ها، به‌اجمال و گاه به‌تفصیل از بزرگان و مشاهیر آنها سخن گفته است. نویسنده این کتاب را به زبان فارسی و در سال 1018 قمری در طول شش سال نگاشته است. نویسنده هر اقلیم را منسوب به یکی از ستارگان دانسته و هر یک را تشریح کرده است. مؤلف که از ادبای نامدار نیمه دوم قرن دهم است، با شرح هر اقلیم از اقالیم سبعه، نخست طول و عرض و مساحت تقریبی آن اقلیم را بیان کرده، سپس به موقعیت جغرافیایی و مسائل تاریخی آن اشاره نموده و در پی آن، شهرهای عمده و گاه شهرهای کوچک آن اقلیم را نام برده است. کتاب مملو از اشعار، اخبار و حکایات است. این کتاب به تصحیح جواد فاضل است.

دیگر آثار نویسنده بیشتر ...

61cb2148de54e.png

رساله موسوم به یک کلمه

میرزا یوسف خان تبریزی «مستشارالدوله»

از چهره‌های عصر ناصری که در تکوین پایه‌های نظری مشروطیت بی‌تردید گام‌های مهمی برداشته و می‌توان وی را نخستین کوشندگان اندیشه جامعه مدنی در ایران دانست، میرزا یوسف‌خان تبریزی ملقب به مستشارالدوله است. وی در این رساله موسوم به «یک کلمه» به علل عقب‌افتادگی جامعه ایرانی از پیشرفت و توسعه پرداخته وکوشیده علتی برای این مهم بیابد. او در این مرحله گامی نیز فراتر نهاده و چاره‌ای و مفری برای جامعه دربند استبداد و توسعه‌نیافتگی خویش اندیشیده است.

نثر/متون کهن/ادبی
کتاب