فنون بدیعی از دیرباز مورد توجه علمای بلاغت قرار داشته و تقسیمبندیهای مختلفی از آن صورت گرفته است. ابن معتز، قدامه بن جعفر، ابن رشیق و ابن سنان خفاجی از جمله کسانی هستند که در این زمینه تلاش نمودهاند. در قرن هفتم، سکاکی پس از تفکیک علوم بلاغی محسنات کلام را به محسنات لفظی و معنوی تقسیم میکند که تا قرنها مورد توجه و استفاده قرار میگیرد. در دوران معاصر نیز شاهد تقسیمبندیها و ملاحظات دیگری هستیم که اغلب بر پایه گذشته صورت گرفته، غیر از مواردی که مبتنی بر دستاوردهای جدید دانش زبانشناسی است. با این همه، شعر نو و بررسی بدیع در آن، ما را به طبقهبندی دیگری هدایت کرده است و آن تقسیمبندی فنون بدیعی بر اساس انواع تداعی است که در سه محور تشابه، مجاورت و تضاد شکل گرفته است. در این مقاله، پس از بررسی تاریخی تقسیمبندیهای موجود، صنایع بدیعی بر اساس انواع تداعی طبقهبندی شده است.
سخن و سخنوران، کتابی است نوشتهٔ بدیعالزمان فروزانفر در شرح احوال و نقد و سنجش آثار ۵۵ تن نامورترین شاعران پارسیگوی قرنهای سوم تا ششم هجری. سخن و سخنوران اولین بار در سالهای ۱۳۰۸ و ۱۳۱۲ در تهران به چاپ رسیدهاست.
موضوع کتاب زیباییهای سخن اثر سید محمود خیری شامل انواع شعر و زیباترین صنایع و بدایع در اشعار و شرح حالی از شعرای نامی و نمونه ای از آثار و گفتار و اشعار زیبا و تالیفات آن است که برای همه علاقمندان به شعر و ادبیات پارسی به ویژه دانش آموزان و دانشجویان رشته ادبی در دبیرستانها و دانشکده ها و طالبان کنکور مناسب است
در تمدن اسلامي، علوم بلاغي به دنبال بررسي علل اعجاز قرآن کريم حاصل شده است و در زبان فارسي نيز متاثر از منابع عربي و گاه بدون تعمق و در واقع رونويسي از کتابهاي قبلي است. همين امر اشکالاتي را در فهم ويژگيهاي برخي از فنون بديعي موجب شده است که سجع ازجمله آنهاست. مطالعه زبانشناختي اين حوزه مسائل و نکاتي را مطرح ميکند که پاسخ به آنها را ميتوان با بررسي تاريخي تعاريف موجود به دست آورد. در اين مقاله ضمن بيان اشکالات مطرح شده و تحليل و بررسي تعاريف معاصران و تعاريف قدما و علماي بلاغت، و نيز با توجه به پيشينه سجع و صنعتترصيع و موازنه، کيفيت وزن در سجع بررسي شده است.
محمد بن سلیمان، ملقب به فضولی در عراق متولد شد. درباره زادگاه او اختلاف است. بعضی کربلا، بعضی بغداد و بعضی حله را زادگاه او شمردهاند. سال تولد او نیز دقیقاً معلوم نیست و بیشتر احتمال دادهاند که دهه آخر قرن نهم متولد شده باشد. درباره سال وفات او چندان اختلافی نیست. عهدی بغدادی صاحب گلشن شعراء که معاصر او بوده، اشاره کرده است که در سال 963 هجری به مرض طاعون در شهر مقدس کربلا درگذشته است.