درباره گوران پدر شعر نو کردی سخن بسیار گفته شده و درآینده نیز سخن بسیار گفته خواهد شد. نام او عبداللهبیگ و فرزند سلیمانبیگ جاف، متخلص به گوران است. وی در سال 1324 هجری قمری در شهر حلبجه استان سلیمانیه عراق متولد شد. پدر او سلیمانبیگ نویسندهای ارزنده و ملقب به کاتب فارسی بود، طبع شعر نیز داشت و گهگاه اشعار نغز و دلنشین فارسی میسرود.
مجموعه حاضر مشتمل است بر شرح حال و نمونه اشعار فارسی، آذری و کردی 81شاعر منطقه "تکاب افشار." در ابتدای کتاب، نگارنده معرفینامه کوتاه جمعی از سرایندگان و فضلای تکاب را در قالب یک مثنوی به نظم کشیده است .آنگاه هشتاد و یک شاعر یاد شده، به ترتیب الفبا معرفی شدهاند که اسامی تعدادی از آنها بدینقرار است" :یدالله امین"، "نصرتالله آموزگار"، "علی اشرف احمدنیا"، "علیاشرف اخوی"، "یحیی اسماعیلی"، "عباسعلی خان افشار"، و "آذر افشاری."
در فصل نخست کتاب درباره زیستگاه کردان، زبان کردی، و ادبیات کردی نکاتی مطرح گردیده، سپس تاریخ استان ایلام از اعصار کهن تا دوره حاضر به اختصار بازگو شده سرانجام زندگی و شعر "غلامرضا ارکوازی "بررسی میشود .فصل چهارم کتاب شامل متن انتقادی اشعار اوست و در فصل پنجم، متن اشعار "غلامرضا ارکوازی " با رسمالخط کردی درج میگردد .فصل پایانی کتاب نیز به شرح و ترجمه اشعار اختصاص دارد .
از مجموعه کتابهای مهم در فرقه اهلحق از "نامه سرانجام" میتوان نام برد. به مجموعه کتابها و رسالههای دینی اهلحق که در قرن هشتم هجری قمری توسط سلطان اسحاق و یارانش به رشته تحریر درآمده، کلام یا خزانه یا سرانجام گویند. سرانجام دارای شش بخش یا جزو است به نامهای: بارگه بارگه، دوره هفتوانه، گلیم و کول، دوره چهلتن، دوره عابدین و خرده سرانجام. بارگه بارگه درباره فرودآمدن بارگاه ذات احدیت الهی در زمانهای بس کهن در سرزمینهای گوناگون ایران و جهان است. همچنین درباره گردش ارواح فرشتگان در پیکره پیغمبران، پادشاهان، بزرگان و سرداران ایران. این بخش از سرانجام را هفتادودو پیر سرودهاند و هر بند آن مستقل و بدیع است و هر بند به طرز و شیوهای مخصوص سروده شده و در هر یک فکری مخصوص غلبه دارد. در اشعار مزبور به نامداران و بزرگان و قهرمانان تاریخی و افسانهای ایران نیز اشاره شده است. دوره هفتوانه غالبا از موضوعات مربوط به قربانی و ادعیه و گشتوگذارهای ارواح در هفت طبقه آسمان و خلقت فرشتگان و برگزاری جمها در روز ازل ترکیب یافته است. گلیم و کول (که به معنی گلیم به دوش و پشمینه پوش است) درباره ریاضتها و مجاهدتهای شخصی به نام "پیر بنیامین" در یمن است که روزگاری دور لباس پشمینه میپوشید و در یمن به سقایی میپرداخته است. دوره چهلتن درباره آفرینش چهل تن از فرشتگان است که از روز ازل برای رازداری آفریده شده و در قرن هشتم هجری قمری ارواح آنان در پیکره چهل تن تجلی نمود و آنان مردم را به یکتاپرستی و توحید دعوت کردند. این بخش از سرانجام دارای چهل بند است که هر بند آن را شاعری سروده و در آن سرایشها، ذات و صفات جلال و جبروت حقتعالی توصیف شده است. دوره عابدین شامل مناجاتها و راز و نیازهای عابدین جاف و در مورد احوال و ارواح صالحان و گناهکاران پس از مرگ است. خرده سرانجام نیز دارای یک رشته مطالب راجع به برگزاری جم، جوز شکستن، سر سپردن، نامگذاری کودک، ازدواج، غسل و تلقین میت میباشد که به نثر و نظم نوشته شده است.
میان طوایف کرد و ایلهای کرد آنکه بهتر توانسته است که یگانگی خود را از سوی کیش و آیین نگهداری کند و برخی راه و روشها و باورهای کهن را نگه دارد، گروه یارسان یا اهل حق است. این کتاب شامل مقالههایی است تحقیقی درباره مسلک یارسان که تعدادی از آنها در مجلات مختلف نیز به چاپ رسیده بوده است. مسلک یارسان مجموعهای است از عقاید و آرای خاص مذهبی که با ذخایر معنوی ایران پیش از اسلام و افکار فرق غالی پس از اسلام که در مناطق غرب پراکنده بودند، درهمآمیخته است. مأخذ عمده تحقیق درباره مسلک یارسان، گویش گورانی یکی از پنج گویش زبان کردی است که مردم اورامان و دینور و شیخان با آن تکلم میکنند و دفاتر و کلامهای یارسان و همچنین منظومههای عشقی و عرفانی با آن نوشته میشد. در پایان نیز فرهنگ لغات گورانی آورده شده است.