کتابخانه مجازی ادبیات

این مجموعه دربرگیرنده‌ی 65 مقاله‌ی دومین همایش پژوهش‌های ادبی است. این همایش در سال 1381 به همت مرکز تحقیقات زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس و با همکاری انجمن استادان زبان و ادبیات فارسی و دانشگاه الزهرا برگزار گردید. مقالات عرضه شده در این مجموعه "زبان و ادبیات ایران باستان"، "ادبیات فارسی کلاسیک"، "ادبیات معاصر"، "زیباشناسی و بلاغت"، "نقد ادبی و ادبیات تطبیقی"، "زبان و ادبیات فارسی در خارج از مرزها"، "مطالعات زبان‌شناسی".

کتاب قرائت فارسی و دستور زبان برای سال دوم دبیرستانها، طبق برنامه جدید وزارت فرهنگ و تصویب شورای عالی کتب درسی و تالیف سعید نفیسی، محمدعلی روحانی، محمد نصرالله، دکتر مهدی محقق است که در سال 1338 منتشر شده است.

عشقت رسد به فرياد ار خود بسان حافظ قرآن زبر بخواني در چارده روايت يكي از ابيات مورد بحث در ديوان حافظ كه به اصطلاح محل نزاع است بيت ياد شده است. مشكل از چند حيث است. 1. در مصراع اول «گر خود» صحيح است يا «ار خود» يا «ور خود»؟ 2. در مجموع، بيت را بايد قضيه‌اي شرطيه دانست و معنا كرد يا به گونه‌اي ديگر؟ 3. مراد از چارده روايت در مصراع ثاني چيست؟ در اين نوشتار ما درپي بيان آنيم كه اولا دو ضبط «گر خود» و «ار خود» كه به يک معنايند و در شش نسخه اقدم (پيش از 850 ه.) آمده‌اند، بر ضبط «ور خود» كه تنها در يک نسخه آن دوره (پيش از 850 ه.) آمده و شاذ و مشكوک است، ترجيح دارد. ثانيا و برمبناي نكته نخست بايد در مجموع، بيت را قضيه‌اي شرطيه دانست و معنا كرد. و ثالثا مراد از چارده روايت، روايات چهارده معصوم عليهم السلام است در تفسير و تبيين قرآن كريم. اميد كه اين بحث در نظر افتد و راهگشا باشد.

در این مقاله تطور و شکل‌گیری شعر فارسی در شبه قاره هند بررسی‌ شده است. مقاله تأکید دارد که زبان و ادب فارسی در هند پابه‌پای زبان و ادب‌ فارسی در ایران حرکت می‌کرد و هر موجی تحولی که در اینجا بوجود می‌آمد تا آن‌ کرانه‌ها ادامه می‌یافت به گونه‌ای که در هند نیز سبک خراسانی و آذربایجانی و عراقی همپا و هماهنگ ایران زمین نفس می‌کشید. روابط ایران و هند از دوران پیش از اسلام تا عصر صفویه نیز به اختصار، در مقاله مطرح شده است و براساس منابع و مآخذی چون سفرنامه ابن بطوطه به‌ حضور ایرانیان در شبه‌قاره و گسترش آنان تا اندونزی حتی جزایر جاوه و سوماترا اشاره شده است. درعین‌حال، شکل‌گیری سبک هندی و نحوه‌ی‌ مهاجرت شاعران از ایرن به هند به دلیل سیاست‌های شاهان صفوی نیز در مقاله مطرح شده و ضمن آن،این نکته اساسی مورد بررسی و تأکید قرار گرفته‌ که عصر صفوی، دوره انحطاط شعر رسمی فارسی و در مقابل، اوجگیری شعر والای دینی است.