در ایران عقاید و مراسم مذهبی و ملی از همان ابتدا دستخوش تغییر و تحول بوده است. عقاید ابتدایی و آیینهایی که از یکتاپرستی به دور بود، با دین زرتشت درآمیخت، سپس فکر یکتاپرستی در مفهوم اهورامزدا جلوه کرد. این کتاب به بررسی آداب و رسوم ملی ایران پرداخته است.
"مردمشناسی ایران "اولین شماره از مجموعه حاضر، حاوی سلسله مقالاتی است از "سید علی اصغر شریعتزاده "در خصوص فرهنگ عامه، آداب و رسوم و انسانشناسی مردم نقاط مختلف ایران که با این عناوین به طبع رسیده است :سنت، نقارهخانه آستان قدس رضوی، آداب میزبان در اسلام، پوشاک محلی ایران، آلاچیق ترکمن، مسکن سنتی در سیستان و بلوچستان، ترانههای عامیانه میامی، و تعزیه .
گنجینه فرهنگ و تمدن کهن سال ایران باستان دانشمندان و پژوهش کنندگان را به تحقیق و تتبع هر چه بیشتر واداشته و هر روز بر دامنه آن افزوده میگردد و در دانشگاههای معتبر جهان شعبه ویژه ای از دروس تحصیلی را تشکیل داده و محققین عمری را در پی جویی آن صرف می نمایند. مستشرقین با بررسی اسناد علمی و مشاهدات عینی، توانسته اند تحقیقات منظمی را دنبال نموده و در دسترس علاقمندان قرار دهند. کتاب حاضر جزئی از این تحقیق به شمار میرود که نویسنده محترم آن سعی نموده است بارزترین آثار را جمع آوری نموده و بنام "گوشه ای از فرهنگ و تمدن ایران باستان" در اختیار ایران دوستان بگذارد. آنچه در این مجموعه گردآوری شده است، نوشته ها و ترجمه هایی است که در مجله های مختلف ادبی و اختصاصی به چاپ رسیده است. این مقالات در طی مدتی کمتر از ده سال از نوشته ها و تحقیقات دانشمندانی که در تمدن و فرهنگ ایران صاحب نظر و متبحر بوده اند و در مجله های مختلف خارجی چاپ نموده اند ترجمه شده اند.
کتاب «الشعر والشعرای» ابن قتیبه از دیرباز مورد توجه دانشمندان قرار داشته و نظر به قدمت کتاب، صدها مؤلف از آن نقل قول کردهاند. اصل کتاب شامل اخبار شاعران جاهلی و اسلامی تا قرن سوم هجری است. مقدمهای که ابن قتیبه بر آن نگاشته، نحوه ادراک دانشمندان کهن را از شعر و نیز چگونگی نقد ادبی را در آن روزگاران بازگو میکند. این مقدمه از چنان اهمیتی برخوردار است که خاورشناس گودفروا دومونبین به ترجمه و شرح آن دست برد که در این کتاب نیز ترجمه فارسی آن آمده است. در پیشگفتار کتاب نکاتی درباره شعر تازی و مقام شاعر در اجتماع و روشهای مختلف بیان شعری و معانی آن آورده شده و نیز سعی شده که با فراهم آوردن احکامی چند که توسط ابن قتیبه ضمن کتابش ترکیب یافته است، نحوه تفکر وی به عنوان یک منتقد روشن شود.
ایران به سبب کیفیت خاص جغرافیایی و گذرگاه شرق و غرب بودن، توانست جلوههای مختلف فرهنگ و هنر خود را در سرزمینهای پهناوری از بینالنهرین تا چین گسترش دهد. از اینرو تمام آثار اسلامی شرق، حتی زیباترین نمونه آنها یعنی «تاج محل» چیزی جز چهره تازهای از هنر ایران نیست. در این کتاب کوچک، بخشی از این برخورد فرهنگ ایران با فرهنگهای دیگر بررسی و تبیین شده است.